ΟΝΟΜΑΣΙΑ-ΓΕΩΓΡΑΦΕΙΑ-ΣΕΙΣΜΟΙ
Ονομασία
Η πιο κοινή εξήγηση που δίδεται για το όνομα της πόλης είναι η μυθολογική, ότι προέρχεται δηλαδή από τον Πατρέα, τον μυθικό οικιστή της πόλης.
Γεωγραφία
Ένα κεντρικό χαρακτηριστικό της αστικής γεωγραφίας της Πάτρας είναι η διαίρεσή της στην Άνω και Κάτω πόλη, που συνδέονται μεταξύ τους με σκάλες. Αυτό είναι αποτέλεσμα μιας αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη φυσική γεωγραφία της περιοχής και του μοντέλου ανθρώπινης κατοίκησης. Η Κάτω πόλη, η οποία περιλαμβάνει τον αστικό πυρήνα του 19ου αιώνα και το λιμάνι, βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα και απλώνεται μεταξύ των εκβολών των ποταμών Γλαύκου και Χάραδρου και είναι χτισμένη πάνω σε ένα αρχικά ποταμογενές και ελώδες έδαφος, ενώ η Άνω πόλη καλύπτει την περιοχή των παλαιότερων οικισμών, γύρω από το φρούριο, πάνω στις δυτικότερες υπώρειες του Παναχαϊκού όρους (1.926 μέτρα) πριν τον Πατραϊκό Κόλπο.
Το μεγαλύτερο ποτάμι της περιοχής είναι ο Γλαύκος που ρέει νότια της Πάτρας. Ο Γλαύκος πηγάζει από το Παναχαϊκό και τα νερά του συγκεντρώνονται από το 1925 σε μια μικρή ορεινή υδατοδεξαμενή κοντά στο χωριό Σούλι και στη συνέχεια διοχετεύονται με αγωγούς ώστε να παραγάγουν ενέργεια στον υδροηλεκτρικό σταθμό Γλαύκου, το παλαιότερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Ελλάδας.Τα νερά χρησιμοποιούνται επίσης για την άρδευση των περιβολιών της Εγλυκάδας και για την ύδρευση της πόλης. Άλλα ποτάμια είναι ο Χάραδρος, ο Μείλιχος και ο ορμητικός χείμαρρος Διακονιάρης.
Μεγάλης σημασίας για τη βιοποικολότητα της περιοχής και για τη διαφύλαξη του κλίματός της, έχει το έλος της Αγυιάς, ένα μικρό και παράκτιο υδατικό οικοσύστημα, μόλις 30 εκταρίων που βρίσκεται στα βόρεια του κέντρου της πόλης. Κύρια χαρακτηριστικά του υγροτόπου είναι η προφανής σπανιότητα της διάσωσής του στην καρδιά ενός πυκνοκατοικημένου αστικού κέντρου, με ένα σχετικά ξηρό κλίμα, και το θεωρούμενο ως υψηλό, επίπεδο της βιοποικολότητας με πάνω από 90 είδη πουλιών να έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή ως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με μια μελέτη του γραφείου Πάτρας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας.
Σεισμοί
Ένα άλλο γεωφυσικό χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η σεισμικότητά, η οποία έχει καταγραφεί από τους ιστορικούς χρόνους και έχει προκαλέσει συχνές καταστροφές μέχρι πρόσφατα και ειδικότερα το 1993 με σεισμική δόνηση 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ κοντά στην Πάτρα και τον σεισμό του Αιγίου του 1995. Έντονη σεισμικότητα επίσης παρουσιάζει το στενό Ρίου-Αντιρρίου, ενώ τα γειτονικά Ιόνια Νησιά έχουν χτυπηθεί συχνά από ισχυρότερους σεισμούς. Κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας το πιο γνωστό παράδειγμα σεισμογενούς καταστροφής στην περιοχή ήταν η βύθιση της Αχαϊκής πόλης Ελίκη.
ΛΙΜΕΝΑΣ ΠΑΤΡΩΝ
Το λιμάνι ανέκαθεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της πόλης. Κατά τον προηγούμενο αιώνα γνώρισε μία περίοδο μεγάλης άνθησης σαν κέντρο σταφιδεμπορίου. Τα πλεονεκτήματα γεωγραφικής θέσης του επεφύλαξαν μια εκτεταμένη περίοδο ακμής, που σημάδεψε τη ζωή της Πάτρας και διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά της τοπικής οικονομίας.
Στη συνέχεια, η κάμψη και παρακμή του σταφιδεμπορίου, συμπαρέσυρε και το λιμάνι σε μία περίοδο στασιμότητας και αργότερα παρακμής, που έγινε ιδιαίτερα έντονη τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ομως η ανάπτυξη των πορθμειακών μεταφορών, οδήγησε σε μία νέα περίοδο ακμής που άρχισε τη δεκαετία του 1960 και συνεχίζεται και σήμερα με πολύ θετικές προοπτικές.
Το χαρακτηριστικά του λιμανιού σε όλη την περίοδο του μεσοπολέμου μέχρι και τις αρχές του Β΄ παγκόσμιου πόλεμου ορίζουν ένα εύρωστο λιμάνι με έντονη εμπορευματική δραστηριότητα. Υπήρχε ναυτική σύνδεση των Πατρών με όλη σχεδόν τη Δυτική Ελλάδα καθώς και με την Ιταλία και Αλβανία.
Ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος δημιουργεί μία τομή που ακολουθείται από μία φάση απραξίας και αναδιοργάνωσης μετά την απελευθέρωση. Από το 1951 -52 αρχίζει πάλι να ανακτά σημαντική εμπορευματική δραστηριότητα στα πλαίσια των αλλαγμένων μεταπολεμικών συνθηκών. Από το τέλος της δεκαετίας του ΄50 δρομολογούνται οι συνθήκες που καθόρισαν το σημερινό χαρακτήρα του λιμανιού.
Μέσα στα τελευταία 30 χρόνια, τόσο η Πάτρα όσο και το λιμάνι της άλλαξαν δραστικά. Ιδιαίτερες αλλαγές στον χαρακτήρα του λιμανιού έγιναν και τα τελευταία τρία χρόνια οι οποίες οφείλονται κυρίως στην πρόσφατη κρίση των Βαλκανίων, όπου οι προτιμήσεις τουριστικών και εμπορευματικών ροών άλλαξαν δραστικά.
Οι ριζικές διαφοροποιήσεις, που οφείλονται σε τοπικές συνθήκες και σε γενικότερες πανελλήνιες εξελικτικές τάσεις, έκαναν το λιμάνι πράγματι "αγνώριστο". Ως χρονολογία ορόσημο μπορεί να χαρακτηριστεί το 1960 γιατί είναι η χρονιά εκείνη που δρομολογείται το πρώτο οχηματαγωγό πλοίο (ferry-boat) στη γραμμή Ελλάδας - Ιταλίας.. Ηταν το οχηματαγωγό "Εγναντία" και το παρθενικό του ταξίδι χαιρετίστηκε με μουσική και πυροτεχνήματα. Η γραμμή αυτή ξεκίνησε με μία συνεργασία της ελληνικής ΕΛΜΕΣ (Ελληνικαί Μεσογειακαί Γραμμαί Α.Ε.) και της ιταλικής Adriatica di Navigazione S.p.A., η οποία το επόμενο χρόνο δρομολόγησε και το νεοναυπηγημένο "Αππία".
Η θέση της Πάτρας ως πλησιέστερου σημαντικού ηπειρωτικού λιμένος προς τη Δυτική Ευρώπη, ως αστικού κέντρου υπερτοπικής κλίμακας και συγκοινωνιακού κόμβου, ευνόησε τη χρησιμοποίησή της από τους τουρίστες, είτε ως σημείο εισόδου - εξόδου, είτε ως σημείο διέλευσης. Γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την πολεοδομική της διαμόρφωση, μιας και το λιμάνι, η σιδηροδρομική γραμμή και ο σταθμός, καταλαμβάνουν σημαντικό, αν όχι ολόκληρο μέρος, από την παραλία της πόλης, και που σε συνδιασμό με την ύπαρξη των βιομηχανιών στα νοτιοδυτικά παράλια (Ακτή Δυμαίων) καθιστούν την Πάτρα μια "παραθαλάσσια πόλη χωρίς θάλασσα".
Σήμερα, το λιμάνι αποτελεί τη σημαντικώτερη τερματική εγκατάσταση θαλάσσιων μεταφορών της Δυτικής Ελλάδας και το σημαντικώτερο σημείο πορθμειακής σύνδεσης της χώρας με την Ιταλία, ενώ ο ρόλος του στο δίκτυο των εσωτερικών ακτοπλοϊκών συνδέσεων με τα νησιά του Ιονίου έχει αποδυναμωθεί, μετά την ανάπτυξη του λιμανιού της Κυλλήνης ως κύριου σημείου συνδέσεως της Ζακύνθου και της Κεφαλλονιάς.
Οι εξελίξεις της διεθνούς μεταφορικής αγοράς στην ευρύτερη περιοχή της Αδριατικής και των Βαλκανίων, αναδικνύουν και αναβαθμίζουν το ρόλο του λιμανιού της Πάτρας στο διεθνές δίκτυο των μεταφορών. Η κρίση των Βαλκανίων έχει σαν αποτέλεσμα την εκτροπή πολύ σημαντικού τμήματος του διεθνούς εμπορίου της χώρας στη θαλάσσια οδό εξυπηρέτησης. Ενώ το ποσοστό του διεθνούς εμπορίου της χώρας που εξυπηρετείται οδικά παραμένει σταθερό στην τάξη του 7-8% ετησίως, η κατανομή των φόρτων μεταξύ θαλάσσιου δρόμου της Αδριατικής και των χερσαίων διαδρομών, έχει μεταστραφεί, από 80-20% περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980, σε 50-50% για το 1993. Από τον φόρτο αυτό, το 1993 η Πάτρα εξυπηρετεί περίπου το 80%, ενώ η Ηγουμενίτσα το υπόλοιπο 20%.
Οι προβλέψεις συγκλίνουν στο ότι ακόμα και μετά την αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας στα Βαλκάνια, θα παραμείνει εξυπηρετούμενο από τη θαλάσσια οδό το μεγαλύτερο μέρος από την εκτραπείσα κίνηση. Οι προβλεπόμενοι φόρτοι για το 2010 ανέρχονται σε 190.000 - 280.000 φορτηγά, 280.000 - 300.000 ιδιωτικά αυτοκίνητα, 10.000 λεωφορεία, 40.000 δίκυκλα και 1.700.000 επιβάτες το χρόνο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 1992 τα αντίστοιχα νούμερα ήσαν: 948.226 επιβάτες, 110.999 φορτηγά, 6.806 λεωφορεία, 153.096 επιβατικά και 17.883 δίκυκλα.
|
ΛΙΜΑΝΙ: Κόμβος μεταφορών και
ανάπτυξης
Mπορεί η Πάτρα -μέσα από το νέο Χωροταξικό Σχέδιο που προωθεί το ΥΠΕΧΩΔΕ- να μην χαρακτηρίστηκε «μητροπολιτικός δήμος», όμως στον κλάδο των μεταφορών και ιδιαίτερα τις εμπορευματικές μεταφορές, η πόλη μπορεί πλέον να ανταγωνιστεί τους δήμο «μητροπολιτικούς» αντιπάλους της, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Στο Χωροταξικό Σχέδιο γίνεται πλέον σαφές ότι με την ολοκλήρωση του νέου τμήματος του λιμένα της Πάτρας και με την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού και οδικού δικτύου της περιοχής με την ΠΑΘΕ και το Δυτικό Άξονα, o λιμένας θα υποστηρίζεται σημαντικά τόσο στο κλάδο των επιβατικών όσο και στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών. Με την δημιουργία εξειδικευμένων υποδομών εφοδιαστικών υπηρεσιών (Logistics) και την ενεργοποίηση του λεγόμενου Αδριατικού / Ιόνιου Θαλάσσιος Αυτοκινητόδρομου των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών θα ενισχυθεί περαιτέρω το μεταφορικό έργο με κέντρο την Πάτρα. Η αλήθεια είναι ότι η Αθήνα σε επίπεδο υπηρεσιών Logistics παραμένει γεωγραφικά και οικονομικά κυρίαρχη και η Θεσσαλονίκη με το λιμάνι της μετατρέπεται σε ένα εμπορευματικό κέντρο των Βαλκανίων.
Με αυτά τα δεδομένα, η Πάτρα θα πρέπει να κερδίσει το ΣΤΟΊΧΗΜΑ και να γίνει ο τρίτος πόλης ανάπτυξης σε επίπεδο επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης, εξυπηρετώντας τις μεταφορές σε όλο το «δυτικό άξονα» και αποτελώντας ένα «σταυροδρόμι» για τις μεταφορές στη Μεσόγειο.
Το Χωροταξικό Σχέδιο προβλέπει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ανάπτυξης για τον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών όπου η πόλη της Πάτρας «επενδύει» στην ανάπτυξη μαζί με τα μεγάλα έργα υποδομής.
Οι προβλέψεις του Σχεδίου
Ο «οδικός χάρτης» που προβλέπει το νέο Χωροταξικό για τις εμπορευματικές μεταφορές, προβλέπει ότι πρέπει να:
α. ενισχυθούν περαιτέρω οι σιδηροδρομικές και θαλάσσιες υποδομές με σκοπό οι τιμές και η ποιότητα των υπηρεσιών τους να είναι ανταγωνιστικές των οδικών και αεροπορικών μεταφορών.
Οι θαλάσσιες εξειδικευμένες εμπορευματικές μεταφορές μπορούν να αναλάβουν ένα σημαντικό εμπορευματικό φόρτο μεταξύ λιμένων της ηπειρωτικής χώρας.
β. δημιουργηθούν νέοι (ή να αναβαθμιστούν υφιστάμενοι) εξειδικευμένοι λιμένες και αερολιμένες εμπορευματικών μεταφορών.
γ. εξαπλωθεί η χρήση της τυποποίησης και των διεθνών προτύπων στον κλάδο των εσωτερικών μεταφορών (χρήση εμπορευματοκιβωτίων, κόμβοι συνδυασμένων μεταφορών με σύγχρονα συστήματα μεταφορτώσεων κ.ά.) με σκοπό να αυξηθεί η απόδοση του κλάδου. Το σύστημα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και για την εξυπηρέτηση του νησιωτικού χώρου από εξειδικευμένα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και αντίστοιχων λιμένων καθώς και αεροπλάνων-υδροπλάνων (air cargo).
δ. η σύνδεση των μεταφορικών κόμβων (λιμένες, αερολιμένες, εμπορευματικά κέντρα) να γίνεται με όσο το δυνατό αυτόνομα δίκτυα μεταφορών (οδικά ή/και σιδηροδρομικά), με σκοπό την αποφυγή φαινόμενων κυκλοφοριακής συμφόρησης (σύγκρουση με αστικές χρήσεις).
ε. αναπτυχθεί ένα ανοιχτό ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό σύστημα τροφοδοσίας, επεξεργασίας και διαχείρισης της «μεταφορικής» πληροφορίας με σκοπό την ορθολογικότερη διαχείριση των μεταφορικών μέσων και των εμπορευματικών ροών.
στ. δημιουργηθούν με την βοήθεια κρατικής στήριξης και κατά προτεραιότητα, οργανωμένες υποδομές (εμπορευματικά κέντρα) εθνικής εμβέλειας εξυπηρέτησης συνδυασμένων μεταφορών μοναδοποιημένων φορτίων (εμπορευματοκιβώτια) και συναφών υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (υπηρεσίες εφοδιαστικής-logistics και ελαφριάς μεταποίησης). Οι υποδομές αυτές οφείλουν είτε να πληρούν αθροιστικά τα βασικά κριτήρια (να βρίσκονται σε άμεση επαφή με τουλάχιστον δύο βασικούς μεταφορικούς άξονες και σε σημεία συγκέντρωσης υψηλού μεταφορικού φόρτου και να είναι σε λειτουργική επαφή με δυναμικά αστικά κέντρα και κυρίως με περιοχές ανάπτυξης σημαντικής κίνησης λιανικού εμπορίου), είτε να δημιουργούνται ως προέκταση θαλάσσιων λιμένων στην ενδοχώρα με απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση, με σκοπό την αμεσότερη εξυπηρέτηση της ενδοχώρας και την αποφυγή των παράκτιων επεκτάσεων και των επιχωματώσεων.
Μικρότερες σε μέγεθος και υπηρεσίες οργανωμένες υποδομές εφοδιαστικών υπηρεσιών μπορούν, σε δεύτερη φάση, να δημιουργηθούν και σε άλλες κατάλληλες θέσεις ανάλογα με το ρόλο και την ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου, εφόσον στον νομό αυτό δεν λειτουργεί μεγάλο εμπορευματικό κέντρο.
ζ. οργανωθεί ορθολογικά το σύστημα της αστικής διανομής των αγαθών στα σημεία εξυπηρέτησης του λιανικού και χονδρεμπορικού εμπορίου. Ως κατεύθυνση δίνεται η εφοδιαστική εξυπηρέτηση των σημείων αυτών και κυρίως αυτών που βρίσκονται επί των των βασικών αστικών οδικών αξόνων ή ιστορικών κέντρων κ.ά., να γίνεται τις ώρες μη αιχμής (βραδινές ή πολύ πρωινές ώρες). Όπου δεν προβλέπονται υποχρεωτικές θέσεις στάθμευσης τροφοδοσίας (όπως σε υπεραγορές κ.ά) δίδεται ως κατεύθυνση η δημιουργία, όπου είναι δυνατόν, κατάλληλων χώρων στάθμευσης ή εσοχών σε πεζοδρόμια για την ομαλή διεξαγωγή της φορτοεκφόρτωσης και της κίνησης των οχημάτων στους δρόμους.
Π.ΣΑΚ
Copyright © Εφημερίδα "Η Ημέρα" - All rights reserved
ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1836 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ.
Ιωάννης Ζαϊμης του Ασημάκη
Δημ. 1836-1837
(1797-1882)
Η οικογένια Ζαϊμη από την Κερπινή Καλαβρύτων ανέδειξε πολλούς πολιτικούς άνδρες και επιστήμονες. Αρκετοί απόγονοι της οικογένειας Ζαϊμη έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας μέχρι σήμερα . Ο Ιωάννης Ζαϊμης του Ασημάκη, γεννηθείς το 1797, ήταν γαιοκτήμονας και στρατιωτικός (υπηρέτησε στον αγώνα του 1821). Παντρεύτηκε την Αγγελική Κανακάρη Ρούφου και πέρασε όλα τα χρόνια της ζωής του στην Πάτρα. Είχε μεταβεί το 1824-5 στο Λονδίνο για τη σύναψη των εθνικών δανείων. Υπήρξε ο πρώτος Δήμαρχος της πόλης (1836-1837) . Μεταξύ των τριών υποψηφίων που πρότεινε η δημαιρεσιακή επιτροπή προτιμήθηκε ο Ζαϊμης από την αντιβασιλεία προ του Όθωνα . Ο ίδιος όμως το επόμενο έτος παραιτήθηκε και διορίστηκε ο Ιωάννης Μπουκαούρης μέχρι το 1841. Ο Ζαϊμης το1841 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με 428 ψήφους και αργότερα διορίστηκε βουλευτής Καλαβρύτων. Πέθανε σε ηλικία 85 ετών το 1882.
Ιωάννης Μπουκαούρης του Παναγιώτη
Δημ.1837-1841
Η οικογένια Ζαϊμη από την Κερπινή Καλαβρύτων ανέδειξε πολλούς πολιτικούς άνδρες και επιστήμονες. Αρκετοί απόγονοι της οικογένειας Ζαϊμη έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας μέχρι σήμερα . Ο Ιωάννης Ζαϊμης του Ασημάκη, γεννηθείς το 1797, ήταν γαιοκτήμονας και στρατιωτικός (υπηρέτησε στον αγώνα του 1821). Παντρεύτηκε την Αγγελική Κανακάρη Ρούφου και πέρασε όλα τα χρόνια της ζωής του στην Πάτρα. Είχε μεταβεί το 1824-5 στο Λονδίνο για τη σύναψη των εθνικών δανείων. Υπήρξε ο πρώτος Δήμαρχος της πόλης (1836-1837) . Μεταξύ των τριών υποψηφίων που πρότεινε η δημαιρεσιακή επιτροπή προτιμήθηκε ο Ζαϊμης από την αντιβασιλεία προ του Όθωνα . Ο ίδιος όμως το επόμενο έτος παραιτήθηκε και διορίστηκε ο Ιωάννης Μπουκαούρης μέχρι το 1841. Ο Ζαϊμης το1841 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με 428 ψήφους και αργότερα διορίστηκε βουλευτής Καλαβρύτων. Πέθανε σε ηλικία 85 ετών το 1882.
Ανδρέας Χ. Λόντος
Δημ. 1841-1843
(1811-1881)
Καταγόταν από μεγάλη οικογένεια του 17ου αιώνα από τον Κάλανο Νεζερών με γενάρχη το Γκολφίνο Λόντο, προεστό και κτηματία του Καλάνου. Ήταν γιος του προκρίτου των Πατρών Χριστόδουλου Λόντου. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1811 και σπούδασε νομικά στην Ιταλία. Ήταν γραμματέας στη Δίκη του Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο, αλλά αντιστάθηκε, γιατί μόλις είδε το Γέρο του Μοριά να μπαίνει στην αίθουσα του Δικαστηρίου συνοδευόμενο από πολλούς χωροφύλακες, ο Λόντος ξέσπασε σε δάκρυα. Αργότερα, όταν μίλησε ο Τερτσέτης για τον Αγώνα άρχισε το λόγο του ως εξής: «ΜΕ ΤΑ ΙΕΡ’ Δ’ΚΡΥΑ ΤΟΥ Ανδρέα Λόντου….» Ήταν γλωσσομαθέστατος. Τον Απρίλιο 1822 διορίστηκε γραμματέας του Πρωτοκλήτου του Δικαστηρίου Γαστούνης . Κατά το 1836-1840 διετέλεσε Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πατρέων και Δήμαρχος της πόλης το 1841-1843. Επί δημαρχίας του ανακηρύχθηκε σύνταγμα και ανεγνώσθη δημοσία υπό του στρατιωτικού Αντωνίου Καλαμογδάρτη. Τούτο έγινε σε συγκέντρωση στην τότε ονομαζόμενη Πλατεία Καλαμογδάρτη, τη σημερινή πλατεία Γεωργία του Α΄Πληρεξούσιος μετά το Σύνταγμα Σ/βρίου 1843. Μέλος του α΄ Συνταγματικού Συνεδρίου υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Μετά τη δημαρχία του εξελέγη βουλευτής . Το 1860 ήταν πρόεδρος του Κοινοβουλίου. Υπήρξε αντιπρόσωπος σε εθνοσυνελεύσεις . Έγινε υπουργός Εκκλησιαστικών και Εκπαιδεύσεως και έπειτα (1865) Δικαιοσύνης . Μη επανεκλεγείς βουλευτής διορίστηκε νομάρχης Ζακύνθου και γεν. πρόξενος της Ελλάδος στα Γιάννενα . Πέθανε στα Γιάννενα στις 8.9.1811.
Κωνσταντίνος Σκουρλέτης
Δημ. 1844-1847, 1847-51
Υπήρξε δυο φορές δήμαρχος Πατρέων (1844-1847 και 1847-1851). Το 1847 ανακηρύχθηκε Δήμαρχος ο Αντώνης Αντωνόπουλος, αλλά η κυβέρνηση απέρριψε το διορισμό του εκλαμβάνουσα αυτόν ως αντιπολιτευόμενο .Ο Κωνσταντίνος Σκουρλέτης απεβίωσε το 1888.
Ιωάννης Αντωνόπουλος
Δημ.1851-1855
Γιος του δημογέροντα Δημητρίου. Κατά την Επανάσταση είχε σταλεί στην Κέρκυρα, όπου σπούδασε Νομικά .Επί Καποδίστρια επέστρεψε 18ετής και έλαβε δικαστικά αξιώματα. Επί Όθωνα έγινε Υπουργός Δικαιοσύνης και Οικονομικών. Ως Υπουργός ίδρυσε Εφετείο και Ειρηνοδικείο στην Πάτρα. Εξελέγη κατ' επανάληψη βουλευτής Αχαΐας . Το 1851 εξελέγη Δήμαρχος και εισήγαγε το σύστημα των λιθόστρωτων οδών και των υπονόμων. Εγκατέστησε πολλές κρήνες και φανούς σε όλη την οδό Ερμού. Εξελέγη μετά τη δημαρχία του 6 φορές βουλευτής και άπαξ πρόεδρος της βουλής. Έγινε και Δημοτικός Σύμβουλος και Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου. Πέθανε στις 2-8-1882.
Μπενιζέλος Ρούφος
Δημ. 1855-1858
(1795-1868)
Οι Ρούφοι στην Αθήνα, την Πάτρα και την Κέρκυρα είναι μέλη της ίδιας οικογένιας, η οποία προέρχεται από τη Σικελία, αλλά σταδιοδρόμησαν και αναδείχθηκαν κυρίως στην Πάτρα. Ο Μπενιζέλος Ρούφος (1795-1868) ήταν μονογενής γιος του Αθανασίου Κανακάρη. Παντρεύτηκε την αδελφή του Χρυς.. Σισίνη και μετά το θάνατό της τη Μαρία Κουντουριώτου από την Ύδρα.. Απόκτησε πολλά παιδιά, από τα οποία το πρώτο ονομάστηκε Θάνος Κανακάρης και τα άλλα Ρούφοι. Έλαβε μέρος στην κήρυξη της Επανάστασης στην Πάτρα με τον Π.Π.Γερμανό. Σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα διατηρούσε σώμα 500 Πατρέων πολεμιστών. Χρημάτισε επί Καποδίστρια Διοικητής Ηλείας και Σύρου και επί Όθωνα σύμβουλος της επικρατείας, καθώς και υπουργός Εσωτερικών, για να παραιτηθεί διαφωνείσας προς αυτόν. Ανέλαβε ηγετικό ρόλο στη στάση κατά του Όθωνα, υποκινούμενος από τους δύο γιους του ένθερμους αντιοθωνικούς . Δήμαρχος Πατρέων 1855-1858. Ως δήμαρχος έθεσε τα θεμέλια του Νοσοκομείου, δώρισε το μισθό του για ίδρυση υδραγωγείου στην πόλη και διαμόρφωσε την πλατεία Υψηλών Αλωνίων, στην οποία εδόθη το όνομά του. Η μελέτη του σχετικά με τη διαμόρφωση της πλατείας βρήκε αντίσταση από την κυβέρνηση και ένεκα αυτού παραιτήθηκε ο Ρούφος. Υπήρξε μέλος της αντιβασιλείας (11.10.1862 έως 19.10.1863) και πρωθυπουργός (29.4-25.10.1863 και πάλι 28.11.1865-9.6.1866). Ως πρωθυπουργός θέσπισε ρύθμιση, μέσω της οποίας οι δήμαρχοι εκλέγονταν και δε διορίζονταν, όπως προηγουμένως . Επίσης , ενδιαφέρθηκε για σύσταση ατμοπλοίας στην Πάτρα. Πέθανε στις 18-3-1868.
Περικλής Καλαμογδάρτης
Δημ. 1859-1862 1866-70 & 1875-79
Καλαμογδάρτης είναι το όνομα παλιάς γνωστής οικογενείας των Πατρών από τις αρχές του 18ου αιώνα, καταγόμενης από τη Δημητσάνα. Ο Περικλής Καλαμογδάρτης διετέλεσε τρεις φορές Δήμαρχος (1859-1862 1866-70 και 1875-79). Το 1862 απολύθηκε, επειδή δεν πήρε μέρος στην αντιδυναστική εκστρατεία μετά την έξωση του Όθωνα. Το 1866 επί κυβερνήσεως Μπεν. Ρούφου, κατόπιν σχετικής ρύθμισης, οι Δήμαρχοι εκλέγονταν απευθείας. Τότε εκλέχθηκε ο Καλαμογδάρτης, που παρέμεινε μέχρι το 1870. Κέρδισε τη δημαρχία με υπεροχή 500 ψήφων, σημαντικό τότε αριθμό. Προτιμούσε να φοράει φουστανέλες. Το 1876 διαμορφώθηκε η πλατεία Υψηλών Αλωνίων και ονομάστηκε Μπενιζέλου Ρούφου. Έγινε νοματάρχης Ευβοίας όταν απέτυχε σε βουλευτικές εκλογές (1985). Η σημερινή πλατεία Γεωργίου Α΄ λεγόταν παλιά πλατεία Καλαμογδάρτη.
Σπυρίδων Χρυσανθακίδης
Δημ. 1862-1866
Ο Δημαρχιακός πάρεδρος Σπυρίδων Χρυσανθακίδης διορίστηκε δήμαρχος στην Πάτρα το 1862, μετά την απόλυση του Περικλή Καλαμογδάρτη που κατηγορήθηκε ότι δεν έλαβε μέρος στην αντιδυναστική εκστρατεία κατά του Όθωνα. Από το 1865 αρχίζει στην πόλη η ονομασία των οδών και η αρίθμηση των οικίων. Έμεινε στη δημαρχία μέχρι το 1866, οπότε έγιναν και οι πρώτες δημοτικές εκλογές με απ' ευθείας εκλογή του δημάρχου.
Γεώργιος Ρούφος
Δημ. 1870-74, 1874-75, 1887-1891
Δεύτερος γιος του Μπενιζέλου Ρούφου και αδελφός του Θάνου Κανακάρη Ρούφου. Είχε σπουδάσει νομικά στην Αθήνα και το Παρίσι. Υπήρξε πληρεξούσιος μαζί με τον αδελφό του Θάνο στην Εθνοσυνέλευση του 1864 σε ηλικία 23 ετών. Διετέλεσε επανειλημμένως Δήμαρχος Πατρέων (1870-74, 1874-75, 1887-91, όπου και απεβίωσε). Ως δήμαρχος ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με το φωτισμό. Το 1872 ιδρύθηκε εργοστάσιο αεριόφωτος πλησίον του Αγίου Ανδρέα. Οι δαπάνες που ανήλθαν σε ένα εκατομ. περίπου δρχ., καλύφθηκαν από δάνειο δύο εκατομμυρίων, δαπανήθηκαν δηλαδή τα μισά. Έτσι ο δήμος δεν πλήρωσε τίποτα για το φωτισμό. Στο φυλλάδιο που εκδόθηκε από το τυπογραφείο Π. Ευμορφόπουλου το 1872 «Δημοτικά έργα. Ο Δήμαρχος Πατρέων Γεώργιος Ρούφος και οι συνδημόται αυτού» αναφέρεται ότι για την κατασκευή του αεριόφωτος προϋπολογίστηκαν 937.935 δρχ. Ο δήμος δεν πληρώνει δημοτικό φωτισμό στην εταιρεία που αναλαμβάνει την εκμετάλλευση του εργοστασίου. Συγκριτικά αναφέρεται πως ο δήμος του Πειραιά κάθε χρόνο πληρώνει 44.000 δρχ. Το 1874 σχηματίστηκε η πλατεία Αγίου Γεωργίου. Το 1875 ο Γ. Ρούφος απολύθηκε από την κυβέρνηση Βούλγαρη σε μια δικτακτορική επέμβαση, επειδή τον θεωρούσε αντίπαλό της. Τα δημοτικά έργα παρέλαβε ο πρώτος δημαρχιακός πάρεδρος Π.Ρουπακιώτης. Η επανεκλογή του (1887) συνοδεύτηκε από αυξημένη ένταση (διαξιφισμοί ρουφικών-αντιρουφικών, πυροβολισμοί, μωλωπισμοί κ.λ.π). Δώρισε στο Δήμο τους 800 τόμους της βιβλιοθήκης του.Τόσο αυτός όσο και ο αδελφός του θεωρούνται οι δημιουργοί της νεότερης πόλης με πολλά έργα ρυμοτομίας, υδραγωγείο, φωταέριο, νοσοκομείο, νεκροταφείο, πλατείες κ. άλ. Είχε εκλεγεί επανειλημμένως βουλευτής και το 1883 κατά τη Κυβέρνηση Χαριλάου Τρικούπη διετέλεσε Υπουργός των Ναυτικών. Παντρεύτηκε τη Ρωξάνη Μαυρομιχάλη το 1865. Πέθανε το 1891. Η οικία του δωρίθηκε και σώζεταί, είναι το Ρούφειο σχολείο. Το 1891 απεδόθη προς τιμήν του οδός.
Θάνος Κανακάρης - Ρούφος
Δημ. 1879-1883 και 1895-1899
Γιος του Μπενιζέλου Ρούφου με νομικές σπουδές στην Αθήνα και το Παρίσι. Επέστρεψε στην Πάτρα με επαναστατικές διαθέσεις κατά της απολυταρχίας του Όθωνα.. Μετά το θάνατο του πατέρα του ανέλαβε με τον αδελφό του, Γεώργιο Ρούφο τη συναρχηγία του Ρουφικού κόμματος και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Πάτρας. Εξελέγη πληρεξούσιος Πατρών στην Εθνοσυνέλευση του 1864, δήμαρχος το 1879-1883 και 1895-1899 και βουλευτής πάλι και υπουργός δυο φορές, Εκκλησιαστικών υπό τον Επ. Δεληγιώργη (26-30.11.1867 και 26.2 έως 18.5.1877) και τέλος στις 30.7.1890 υπό τον Χαρίλαο Τρικούπη. Μαζί με τον αδερφό του Γεώργιο, ως δήμαρχοι Πατρέων, θεωρούνται οι δημιουργοί της νεώτερης πόλης με πλήθος έργων. Επί δημαρχίας του Θάνου Κανακάρη - Ρούφου επιτελέσθηκε η μεταμόρφωση της Πάτρας σε όμορφη μεγαλούπολη. Μερικά από τα έργα του: η ίδρυση νέου εργοστασίου αεριόφωτος στην Κρύα Ιτεών για το φωτισμό της πόλης, η κατασκευή δεξαμενής και πέντε νέων υδραγωγείων, η διαμόρφωση της πλατεία Ομονοίας , η ίδρυση δημοτικών σχολείων και η ανέγερση του Β΄Δημοτικού σχολείου θηλέων στην ’νω Πόλη, η κατασκευή της πλατείας Υψηλών Αλωνίων, η κατασκευή του εξοχικού δρόμου Κανακάρη, η κατασκευή του δρόμου προς Βελίζι και Σαραβάλι, η επιχωμάτωση του έλους στην περιοχή Αγίου Ανδρέα, η δημιουργία του Α΄ Νεκροταφείου, η ίδρυση των δημοτικών σχολείων, η διάνοιξη οδών κ.λ.π. Επίσης, κατόρθωσε να παραχωρηθούν στο δήμο τα οικόπεδα του δημοσίου, όπου βρίσκεται η μεσημβρινή αγορά, η αγορά του Μαρκάτου και η αγορά της πάνω πόλης. Ως τότε κατείχε ο δήμος αυθαίρετα τα ξύλινα παρσαπήγματα και το δημόσιο απειλούσε με έξωση.Στα οικόπεδα αυτά ανέγειρε την αρκτική αγορά που στεγάζει τη δημοτική διαμετακόμιση, την αγορά της πάνω πόλης και τη σχολή Μαρκάτου, όπου στεγάζεται το Ειρηνοδικείο. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του δημαρχίας αγοράστηκαν από τυ Δήμο οι μετοχές του Θεάτρου «Απόλλων», που ως τότε ανήκε σε μετοχική εταιρεία και έτσι μετατράπηκε σε δημοτικό. Επιπλέον, το 1879 σύναψε δάνειο με την Εθνική Τράπεζα με όρους ευνοϊκούς. Έτσι πληρώθηκε το δάνειο της Πιστωτικής Τράπεζας που είχε βαρύτατο τόκο, τα διάφορα χρέη και τα ιδιωτικά δλανεια. Πρότεινε τέλος την κατασκευή ιπποποσιδηροδρόμων για τη σύνδεση της Πάτρας με τα Προάστια. Στις εκλογές όμως του 1899 το ρουφικό κόμμα μειοψηφεί και ο Κανακάρης Ρούφος χάνει τη Δημαρχία. Πέθανε άπορος στην Πάτρα το 1902.
Δημήτριος Πατρινός
Δημ. 1883-1887
(1770-1811)
Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1770. Ήταν γιος του μεγαλέμπορα στην Τεργέστη Παναγιώτη Πατρινού και εγγονός του Δημητρίου Πατρινού, πολύ εύπορου και ξακουστού για το γάμο του με την ομορφότερη κοπέλα της Πάτρας ,τη Φιορούλα. Ο ίδιος παντρεύτηκε την κόρη του πρωθυπουργού Δημητρίου Βούλγαρη. Υπήρξε βουλευτής, Α΄αντιπρόεδρος της Βουλής και δήμαρχος Πατρέων 1883-1887. Επί δημαρχίας του δημοσιεύεται, με πρόταση του, προκήρυξη εράνου για την ανέγερση ανδριάντα στον Π.Π. Γερμανό. Απεβίωσε το 1811 και ήταν πολύ εύπορος
Αριστομένης Κοντογούρης
Δημ. 1891-1895
Η οικογένεια Κοντογούρη, που είχε την καταγωγή της στην Κεφαλλονιά ανέδειξε σημαντικούς άνδρες στην πολιτική-ως προξένους στην Πάτρα διαφόρων κρατών-και στην υπόθεση του Αγώνα του 1821. Ο Αριστομένης Κοντογούρης, υιός του Στυλιανού, γεννήθηκε το 1841 στην Πάτρα.. Σπούδασε στην Πάτρα, την Αθήνα, το Βερολίνο και το Παρίσι. Ήταν βουλευτής Πατρών το 1873, 1882 και 1885 και δήμαρχος Πατρέων το 1891-1895. Θεωρείται μαζί με τον υποστηρικτή του, Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο, από τους κυριότερους αντιπάλους του κόμματος των Ρούφων, αλλά η εκλογή του θεωρήθηκε σαν δικαίωση του ως τότε αγώνα του υπέρ της πόλης και κυρίως του λιμανιού της, επειδή αντέδρασε με επιτυχία μπροστά στις πιέσεις του Μανιάκ για την κατασκευή λιμενικών έργων με υπέρογκα ποσά.. (Το λιμάνι της Πάτρας σχεδιάζεται το 1872 από το Γάλλο Πασκάλ και ολοκληρώθηκε στην κατασκευή του το 1889 από τη γαλλική εταιρεία Μανιάκ). Το 1892 με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε η Φιλαρμονική εταιρεία . Επιπλέον, πρότεινε σε αγγλική εταιρεία να αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευση των τροχιοδρόμων. Η εγκατάστασή τους όμως έγινε αργότερα. Επί των ημερών του ιδρύθηκε το Αρσάκειο Πατρών.
Δημήτριος Βότσης
Δημ. 1899-1903, 1903-1907, 1907-1914
(1848-1917)
Γεννήθηκε το 1848 στην Πάτρα. Η καταγωγή του είναι από την Παραμυθιά Ηπείρου. Πέθανε το 1917. Δικηγορεί στην Πάτρα από το 1870. Διετέλεσε και πάρεδρος του Πρωτοδικείου Πατρών. Εκλέχθηκε βουλευτής το 1895 στο συνδυασμό του Αχ. Γεροκωστόπουλου. Δήμαρχος της Πάτρας εκλέχθηκε τρεις φορές συνέχεια (1899, 1903, 1907). Η τελευταία έληξε το 1911, αλλά λόγω των Βαλκανικών πολέμων οι δημοτικές εκλογές αναβάλλονται και έτσι η θητεία του παρατάθηκε ως το 1914. Ως βουλευτής είχε εισηγηθεί στη βουλή νομοσχέδιο για την ανέγερση του Ναού του Αγίου Ανδρέα.. Ως δήμαρχος τον θεμελιώνει παρουσία του Γεωργίου Α΄(1908). Πρώτο του μέλημα ήταν η χειραφέτηση του δήμου. Δεν αναγνωρίζει κόμματα ή πολιτικούς φίλους, αλλά μόνο συνδημότες. Ξεχρέωσε όλα τα παλιά χρέη του δήμου, που ανέρχονταν σε 1.250.800 δρχ. Μερικά από τα έργα του: Ίδρυση δημοτικών σφαγείων, ρυμοτόμηση συνοικιών κατασκευή νέας δεξαμενής, νέου υδραγωγείου και υπονόμων (μήκους 12 χλμ.), δενδροφύτευση πλατειών, ανέγερση πτωχοκομείου, τοποθέτηση δημοτικών φανών, αγορά Δημαρχιακού μεγάρου (αντί 121.000 δρχ) και στρατώνων στα σύνορα, διαρρύθμιση πλατείας Όλγας κλπ. Το 1903 προτάθηκε η διαπλάτυνση και βράχυνση του λιμενοβραχίονα, κάτι που τελικά έγινε το 1970 και η μεταφορά του Φάρου του Αγίου Νικολάου προς αποφυγή δυστυχημάτων για τα διερχόμενα ατμόπλοια. Το 1912 άρχισε η ασφαλτόστρωση των οδών. Με τροποποίησή του επί της σύμβασης των τροχιοδρόμων μετέτρεψε τους ιπποσιδηροδρόμους σε ηλεκτροκίνητους. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκε ηλεκτρικό εργοστάσιο στις Ιτιές και στρώθηκαν γραμμές στις κεντρικές οδούς (Αγ.Ανδρέου, Καλαβρύτων κλπ). Τα επίσημα εγκαίνια του τράμ έγιναν στις 5-4-1902. Παρά την ευμενή υποδοχή του πατραϊκού λαού, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις (ιδίως από την πλευρά των καρραγωγέων) και τα πρώτα ατυχήματα. Παράλληλα με την ηλεκτροκίνηση των τράμ, εισήχθη στην πόλη ο ηλεκτροφωτισμός, καταρχήν με λαμπτήρες στην Πλατεία Γεωργίου Α΄ και την οδό Μαιζώνος. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν έλειψαν οι ηλεκτροπληξίες και οι κλοπές φανών. Το 1918 ανεγέρθηκε προτομή του Βότση στην πλατεία Τριών Συμμάχων.
Δημήτριος Μπουκαούρης - Ανδρικόπουλος
Δημ. 1914-1925
(1867-1948)
Με το όνομα αυτό φαίνονται πολλοί Πατρινοί, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της πόλης κατά τους νεότερους χρόνους. Ο Δημήτριος Μπουκαούρης έζησε 1867-1948, ήταν δικηγόρος, αλλά δεν άσκησε τη δικηγορία του. Χρημάτησε δήμαρχος Πατρέων από το 1914 έως το 1925. Για πρώτη φορά οι εκλογές γίνονται το 1914 με ψηφοδέλτιο. Ο Μπουκαούρης μετά τη λήξη της τετραετίας παραμένει ως το 1925 λόγω των συγκυριών, εσωτερικών και εξωτερικών. Αυτές οι συγκυρίες, δηλαδή ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο διχασμός με βενιζελικούς και μη, η Μικρασιατική καταστροφή, επιβάλλουν οικονομική κρίση και συνεπώς την περίοδο αυτή ελλείπουν τα έργα στην πόλη. Σύμφωνα με την απογραφή του 1920 ο πληθωρισμός ανέρχεται σε 51596 κατοίκους. Ο αριθμός αυτός όμως μετά τη Μικρασιατική τραγωδία ανεβαίνει κατακόρυφα λόγω των εγκατεστημένων προσφύγων. Ο Μπουκαούρης διαθέτει το μισθό του για την ανέγερση του «ασύλου φρενοβλαβών». Ακόμα, δίνει από τα δικά του χρήματα 300 δρχ. το μήνα για τις φτωχές οικογένειες των στρατιωτών και αργότερα στη διάρκεια του αποκλεισμου άλλες 250 δρχ. για τα συσσίτια. Σχετικά με τον ηλεκτροφωτισμό της πόλεως πρότεινε να τον αναλάβει δημοτική επιχείρηση . Πλην όμως, τα γεγονότα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανέστειλαν τη λειτουργία των εργοστασίων και κατά συνέπεια το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού και τροχιοδρόμων, καθώς και το παλιότερο του αεριόφωτος κλείνουν. Στη συνέχεια ηλεκτρισμό δίνουν στη πόλη οι εργοστασιάρχες που έχουν τη δική τους ηλεκτροκινητήριο δύναμη (Παυλόπουλος ) η άλλοι ιδιώτες (Μονόπολη, Δαλέρμας κ.α ). Για την έγκυρη αντιμετώπιση της κατάστασης προτάθηκε η εκμετάλλευση του Γλαύκου, που έγινε δεκτή από το Βενιζέλο και αργότερα (1920) από το Δ.. Γούναρη, ο οποίος μάλιστα - ως πατρινός - επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το 1922 εκτελέστηκε ο Γούναρης ως υπαίτιος της Μικρασιατικής καταστροφής και επανήρθε στην εξουσία ο Βενιζέλος. Η πρόταση για το Γλαύκο κινδύνευσε να απορριφθεί. Τελικά επί πρωθυπουργίας Α. Μιχαλακοπούλου συνάφθηκαν νέα δάνεια και η σχετική σύμβαση (και νομοσχέδιο) προέβλεπε την κατασκευή δικτύου παραγωγής και διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ η ισχύς του προνομίου του Δήμου επεκτάθηκε σε 99 χρόνια. Στη δημοπρασία συμμετείχαν μία Ελληνική και 12 ξένες εταιρείες. Η εγκατάσταση του δικτύου άρχισε το 1925.
Βλάχος Ιωάννης
Δημ. 1925-1929, 1929-1934 & από Οκτώβριο 1941 έως Οκτώβριο 1942
Πρώτος ξάδελφος του Δημητρίου Γούναρη, γιατρός . Εξελέγη υφηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών από την Πάτρα, όπου και διέμεινε ως Ιατρός, διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Δημοτικού Νοσοκομείου. Στην Αθήνα το 1901 εξέδωσε «Περί της κατά τον τυφοειδή πυρετόν ελαττώσεως των λευκών κυττάρων του αίματος» και εν Πάτραις «Απάντησις εις την υπό του διευθυντού της «Ιατρικής Προόδου» κ. Ιω. Φουστάνου γενομένην…». Ο πατέρας του Αχιλλέας ήταν γιατρός στην Πάτρα το 1855. Απεβίωσε το 1954. Διετέλεσε Δήμαρχος της πόλης 1925-1929, 1929-1934 και από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Οκτώβριο του 1942. Την τελευταία φορά που διετέλεσε δήμαρχος διορίστηκε από τις στρατιωτικές αρχές, αλλά παραιτήθηκε, αφού κατανόησε ότι είναι άβουλο όργανο των κατακτητών. Το 1925 με την εκλογή του σημειώνεται η πρώτη νίκη του Λαϊκού κόμματος μετά την εκτέλεση του Δημητρίου Γούναρη. Το 1928 ανακαινίστηκε το Δημαρχιακό μέγαρο. Πρόβλημα δημιουργήθηκε το 1927 με το ναό του Αγίου Ανδρέα, του οποίου η ανέγερση διακόπηκε, επειδή διαπιστώθηκε ότι τα θεμέλια δεν υπόσχονται γερή κατασκευή. Το 1934 αποφασίστηκε ενίσχυση των θεμελίων και του κτίσματος με μπετόν αρμέ.
Ρούφος Βασίλειος (Λαλάκης)
Δημ. 1934-1941, 1944-45, 1951-54, 1954-59
Γιος του Θάνου και εγγονός του Βενιζέλου Ρούφου. Αριστούχος της Νομικής Αθηνών. Διετέλεσε βουλευτής Πατρών το 1913, 1915, 1917, 1925, 1926, Νομάρχης Αττικοβοιωτίας το 1920-22 και Δήμαρχος Πατρέων από το 1934. Τον Ιούλιο 1941 παύτηκε από τις αρχές κατοχής, διότι αρνήθηκε να δώσει όρκο υποταγής εις τον Ιταλό Βασιλέα. Επανήλθε το 1944/5 και από το 1951 διετέλεσε αιρετός πάλι Δήμαρχος μέχρι το 1959, όπου αποσύρθηκε για λόγους υγείας. Απεβίωσε στην Πάτρα στις 26.3.1960. Χαρακτηριστικό των εκλογών του 1934 είναι ότι για πρώτη φορά ψηφίζουν οι γυναίκες.. Ήδη από το 1930 έχουν αποκτήσει με νόμο της κυβέρνησης Βενιζέλου το δικαίωμα της ψήφου στις δημοτικές εκλογές. Οι αντιδράσεις όμως ήταν πολλές και κυρίως υποκινήθηκαν από τον Μητροπολίτη Αιγιαλείας. Τελικά στην Πάτρα ψήφισαν μόνο 68 γυναίκες. Το 1935 η δυσφορία κατά της εταιρείας του Γλαύκου κορυφώθηκε. Τα μαγαζιά έκλεισαν, σταμάτησαν να καταναλώνουν ρεύμα (ως αντίποινα) και οργανώθηκαν διαδηλώσεις (28 & 29). Τελικά υποχώρησε η εταιρεία και επήλθε συμβιβασμός. Το καθεστώς του Μεταξά διέλυσε το Δημοτικό Συμβούλιο και το αντικατέστησε με 5μελή επιτροπή. Ο Ρούφος παρέμεινε Δήμαρχος μέχρι το 1941, οπότε παύτηκε από τις κατοχικές αρχές. Το 1944 ξαναγύρισε στην Πάτρα μαζί με τις εθνικές ανταρτικές δυνάμεις, όπου έχει καταφύγει στα χρόνια της κατοχής. Λίγο πριν το πόλεμο κατασκευάστηκε στον ’ραξο το στρατιωτικό αεροδρόμιο. Στις εκλογές του 1951 ανακηρύχθηκε Δήμαρχος ο Βασίλειος Ρούφος και επανεκλέχθηκε το μ1954. Παραιτήθηκε όμως το 1959 για λόγους υγείας. Από το 1955 επιταχύνθηκε η αποπεράτωση του ναού του Αγίου Ανδρέα. Το 1956 ιδρύθηκε η ΔΕΗ ως ενιαίος ΦΟΡΈΑΣ και καταργήθηκαν οι προνομιακές συμβάσεις. Έτσι ο Γλαύκος υπήχθη στη ΔΕΗ.
Γιαννακόπουλος Νικόλαος
Δημ. 1945
Γορτυνιακής καταγωγής δικηγόρος, Δήμαρχος Πατρέων το 1945 και Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου για χρόνια.
Λάζαρης Ηλ
Δημ. 1945
Φακής Χρήστος
Δημ. 1945-48
(1870-1954)
Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 1.8.1870. Το 1877 σπούδασε νομικά στην Αθήνα, όπου και αρίστευσε. Το 1898 εξέδωσε στην Πάτρα μετάφραση του περί αλληλοχρέου λογαριασμού τμήματος του περί Εμπορ. Δικαίου συγγράματος των Ch Lyon - Caen και L. Renault με δικό του πρόλογο και προσθήκες. Το 1914 εξελέγη και διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος μέχρι και το 1926. Το 1923 εξελέγη πληρεξούσιος Πατρών στην Δ΄Εθνοσυνέλευση. Εξελέγη γερουσιαστής Αχαϊας και Ήλιδος το 1929 και προέδρευε στη δίκη του εκ βουλευτών και γερουσιαστών δικαστηρίου, το οποίο δίκασε το διδάκτορα Θ. Πάγκαλον και υπουργούς του. Πρόεδρος του Δικηγορικού συλλόγου Πατρών από το 1936-1945, όπου και ορίστηκε Δήμαρχος Πατρέων. Διετέλεσε μέχρι το 1947 και κατά τη διάρκεια της θητείας του αναδιοργάνωσε το Δήμο. Πέθανε το Μάιο του 1954.
Ζαφειρόπουλος Θόδωρος
Δημ.1948-1949
Δικηγόρος με καταγωγή από την Πάτρα. Δήμαρχος Πατρέων το 1948 και Νομάρχης το 1921.
Βέτσος Νικόλαος
Δημ. 1949-1950, 1959-64 και 1967
(1897-1979)
Αιρετός Δήμαρχος Πατρέων 1949-1950, 1959-64 και 1967. Για πρώτη φορά εξελέγη στις 25/7/1949. Κατά τη διάρκεια της δημαρχίας του η Πάτρα εξελίχθηκε σε σύγχρονη μεγαλούπολη. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 1961 φτάνει στους 96.000 κατοίκους. Νέα κτίρια και πολυκατοικίες ανεγέρθηκαν, εργοστάσια και εταιρείες ιδρύθηκαν, το εμπόριο άκμασε και γενικώς το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε. Η μορφή της πόλεως στο κέντρο είχε περίπου την ίδια όψη με τη σημερινή. Το Καρναβάλι προήχθη σε θεσμός πανελληνίου κύρους με την εξασφάλιση της τακτικής οικονομικής ενίσχυσής του από τον ΕΟΤ και από το 1963 και εξής προωθείται η συμφωνηθείσα σύσταση του Πανεπιστημίου. Ανάμεσα στα έργα του είναι και το έργο του Εμπορικού Επιμελητηρίου. Το 1964 επετεύχθη η επανακομιδή της κάρας του Αγίου Ανδρέα από το Βατικανό. Απεβίωσε στην Πάτρα το 1979 σε ηλικία 82 ετών.
Τσερώνης Διονύσιος
Δημ. 1967-1969
Υιός του Κυριάκου Τσερώνη, νομικός και επιχειρηματίας, Δήμαρχος Πατρέων το 1967.
Γκολφινόπουλος Κωνσταντίνος
Δημ. 1969-73
Δικηγόρος, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, Δήμαρχος Πατρέων από το 1973, όπου και εκτέλεσε πολλά δημοτικά έργα.
'Aννινος Θεόδωρος
Δημ. 1964-67,1974-1978,1978-1982 και 1982-1986
Ευάγγελος Φλωράτος
Δημ.1999-2002
Ανδρέας Καράβολας
Δημ. 1986-1990, 1990-1994, 1994-1998 και 2003-
|
Πάτρα η κοιτίδα του νέου
καραγκιόζη!
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
Η υποβολή και το δέος που προκαλεί αλλά και οι ποικίλες δυνατότητες που παρέχει η σκιά, η διακοπή του φωτός σε μια επιφάνεια, πρέπει να εντυπωσίασαν τον άνθρωπο από την αυγή της ιστορίας του. Αυτό μαρτυρούν διεσπαρμένες, χρονικά και τοπικά, ενδείξεις από τα σχέδια των σπηλαίων μέχρι τα μελανόμορφα αττικά αγγεία Οι δυνατότητες υποβολής με τις τεχνικές της σκιάς αξιοποιήθηκαν εξ άλλου από θρησκευτικές τελετουργίες όπως τα Καβείρια και τα Ελευσίνεια Μυστήρια. Η χρήση, όμως, της σκιάς για την αναπαράσταση στην καθημερινή ζωή εμφανίζεται τον 11ο αιώνα στους νομαδικούς μουσουλμανικούς λαούς. Γεννιέται, πιθανότατα, από τη φωτιά στο κέντρο της σκηνής τη νύχτα και την αποτύπωση στη τέντα της σκιάς των ανθρώπων και των πραγμάτων που βρίσκονται ανάμεσα στη φωτιά και στην τέντα. Με το όνομα καβουρκάκ δημιουργείται θέατρο σκιών που διαδίδεται
σε όλο το μουσουλμανικό κόσμο. Στη Κίνα ,την Ινδονησία και την Ινδία το θέατρο σκιών συνδυάζεται με τις εκεί θρησκευτικές δοξασίες. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το θέατρο των σκιών παίρνει τη μορφή του λαϊκού θεάματος του Καραγκιόζη ( μαυρομάτη). Δεν απαιτεί παρά ένα τεντωμένο σεντόνι, μια πηγή φωτός πίσω από αυτό, κάποιες φιγούρες που εφάπτονται στο σεντόνι κι ένα παίκτη που τις κινεί. Γίνεται, έτσι, το λαϊκό θέαμα σε όλη την έκταση και τους λαούς της αυτοκρατορίας. Με αυτή, την «τουρκική» μορφή του εξακολουθεί να παίζεται στην Ελλάδα, στις πρώτες δεκαετίες του νεοελληνικού κράτους μετά το 1829.
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ
Ο εξελληνισμός του Καραγκιόζη ή το στήσιμο του - θιάσου Διονυσιακών χαρτόμουτρων - κατά τον αξέχαστο Γιάννη Σκαρίμπα, πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα, με την πρωτοβουλία του σπουδαίου ψάλτη και απόφοιτου του Σχολαρχείου Δημητρίου Σαρντούνη ή Μίμαρου (1865-1902), κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, όπως παραδέχονται όλοι οι έγκυροι ερευνητές.
Γιατί πρώτος ο Μίμαρος απάλλαξε τον Καραγκιόζη από τις βωμολοχίες και τις ανηθικότητες του Τουρκικού Θεάτρου Σκιών και εισήγαγε στο ρεπερτόριό του νέα θεματολογία, που αντικατόπτριζε τις αναζητήσεις των πολιτών της προβιομηχανικής εποχής, οι οποίοι αντιπροσωπεύτηκαν και στον μπερντέ. Παράλληλα, επέφερε σκηνικές αλλαγές, καινοτομίες στην κατασκευή των φιγούρων και μια σπάνια μουσική διάλεκτο που χρησίμευε ως δημιουργική γέφυρα επαφής με όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Ιδανική εποχή για την εκδήλωση του πρωτοποριακού εγχειρήματος του Μίμαρου ήταν η Τρικουπική και η αμέσως επόμενη περίοδος, όταν έγιναν τα πρώτα γενναία βήματα προς την καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας και, ως επακόλουθο, εκδηλώθηκαν τα πρώτα κύματα αστυφιλίας.
Ιδανική περιοχή για να καρποφορήσουν οι αισθητικές απόψεις του Μίμαρου ήταν η Πάτρα, που την εποχή εκείνη είχε σοβαρή εμπορική και βιοτεχνική ανάπτυξη, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα και αλματώδη αύξηση του πληθυσμού της, με ποσοστά αύξησης της τάξης άνω του 52% μεταξύ των ετών1853 και 1889 και άνω του 54% μεταξύ των ετών 1900 και 1920.
Η πόλη όμως αδυνατούσε να ενσωματώσει τους συνεχώς προσερχόμενους σε αυτήν νέους κατοίκους της, γιατί δε διέθετε, λόγω αντικειμενικών συνθηκών, ένα συγκροτημένο πολιτισμικό σύστημα μαζικής ενσωμάτωσης, όπως συνέβαινε στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Αυτοί οι οικονομικοί μέτοικοι που συνέρρεαν στην Πάτρα από την Ήπειρο, τη Ρούμελη, τα Επτάνησα, την ενδοχώρα της Αχαϊας κλπ, στη συντριπτική τους πλειοψηφία αποτέλεσαν τις χαμηλότερες βαθμίδες της κοινωνικής και μορφωτικής πυραμίδας και διατήρησαν πολλές από τις συνήθειες, συμπεριφορές και αντιλήψεις που κουβαλούσαν από τους τόπους καταγωγής τους.
Έτσι, αποτέλεσαν ένα ιδιόμορφο περιθωριακό κόσμο με τη δική τoυ παράδοση, που βρήκε την έκφρασή του στον μπερντέ του Μίμαρου, όπως συνέβη και με τη νέγρικη μουσική, κυρίως με τα BLUES και τα DIXIE , στη Βόρεια Αμερική και μετά τον εμφύλιο πόλεμο, όταν ο νέγρικος πληθυσμός σε συνθήκες μισθωτής εργασίας, μακριά από τις φυτείες και μέσα στις εργατουπόλεις, δημιούργησε τα νέα, δικά του εκφραστικά μέσα.
Οι καινοτομίες του Μίμαρου
Ο αναμορφωτής του Καραγκιόζη, ο θρυλικός Μίμαρος, ήταν νόθο παιδί της Μαρίας Κρίπα, αρκετά εγγράμματος για την εποχή του, περίφημος τραγουδιστής και ψάλτης, αξιόλογος αυτοδίδακτος ζωγράφος και ευφάνταστος σεναριογράφος. Ήταν ένα μεγάλο και σπάνιο ταλέντο, ένας σωστός δέκτης όλων των τεχνοτροπιών, ένας ένθερμος οπαδός του διαλόγου, ένα ανοιχτό μυαλό.
Αυτός ο καινοτόμος καλλιτέχνης, την εποχή της αφύπνισης των εθνικών ονείρων για την απελευθέρωση των υπόδουλων αδελφών και χωρών, έγραψε σενάρια και δημιούργησε παραστάσεις ηρωικού περιεχομένου με τον Καπετάν Γκρη, τον Κατσαντώνη, τον Χριστιανομάχο, τους Αρματωλούς των βουνών και, ιδίως, τον Μεγαλέξανδρο.
Σαρωτικός στο πέρασμά του, ο Μίμαρος, κατάφερε, με μία μόνο κίνησή του, να απεικονίσει στη σκηνή την ταξική αντίθεση, τοποθετώντας από τη μια μεριά του μπερντέ την άθλια παράγκα του Καραγκιόζη και από την άλλη το σαράι του πασά, του εκπροσώπου της μόνιμης εξουσίας. Ήταν και είναι, κατά γενική ομολογία, η πιο πετυχημένη αναπαράσταση της ταξικής αντίθεσης που υπήρχε και υπάρχει στην κοινωνία.
Εκτός αυτών, ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης εισήγαγε στις παραστάσεις του κι άλλες πολλές καινοτομίες:
1. Μεγάλωσε το μήκος της σκηνής από 2 σε 4 μέτρα.
2. Μεταμόρφωσε τον Καραγκιόζη σε μακρυχέρη και καμπούρη, βγάζοντάς τον από το τούρκικο χαμάμ και τα συναφή....
3. Διαφοροποίησε τον Δερβέναγα, που θύμιζε έντονα τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων, στον πιο ανθρώπινο Βελή Γκέκα, που μοιάζει με τυφλό όργανο της εξουσίας.
4. Τοποθέτησε στον μπερντέ διάφορα διακοσμητικά στοιχεία, βοηθητικά και αναγκαία για την αναπαράσταση του περιβάλλοντα χώρου του κάθε έργου, όπως π.χ. βουνά, δέντρα, καράβια, σπηλιές κ.ά., που κατασκεύαζε ο ίδιος.
5. Παρουσίασε φιγούρες από χαρτόνι, μετά από πρόταση του ένθερμου θεατή του Γιάννη Διπλάρη ή Βυζανιάρη, τις οποίες, αφού πρώτα τις παρουσίασε στο κοινό του, τις υιοθέτησε, λόγω των ευκολιών που παρείχαν σε σχέση με τον τενεκέ, υλικό με το οποίο κατασκεύαζαν τις φιγούρες μέχρι τότε.
Σε αντίθεση με τον τενεκέ, το χαρτόνι ήταν ευκολόχρηστο και συνέβαλλε ώστε η κάθε φιγούρα ή το κάθε βοηθητικό-διακοσμητικό στοιχείο να προσαρμόζονται πιο εύκολα στις μορφικές παραλλαγές που απαιτούσε το κάθε έργο. Επιπλέον, το χαρτόνι δεν είχε το ελάττωμα, όπως ο τενεκές, να κόβει τους σπάγγους με τους οποίους ήταν δεμένα τα μέλη της κάθε φιγούρας.
Μαθητές - Συνεχιστές
Οι μεταρρυθμίσεις του Θεάτρου Σκιών από το Δημήτριο Σαρντούνη ή Μίμαρο, επηρρέασαν βαθειά τους συγχρόνους του, ακόμη και το Δημήτρη Πάγκαλο, δημιουργώντας έτσι μια νέα Σχολή Καραγκιόζη, από την οποία, στη συνέχεια, προήλθαν τα τρία διαφορετικά παιξίματα: της Πάτρας (συνέχιση του Μίμαρου), της Ρούμελης (από τον Ρούλια τον Καρπενισιώτη) και της Θεσσαλίας (από τον Μέμο Χριστοδούλου), οι οποίοι ήταν μαθητές του Μίμαρου.
Μάλιστα, ο Καραγκιοζοπαίκτης Ρούλιας εμπλούτισε τον θίασο του μπερντέ με την παρουσία του Μπαρμπαγιώργου και ένας από τους μαθητές του, ο Γιάννης Μώρος, πρωτοεμφάνισε στη σκηνή τον Σταύρακα.
Επίσης, ένας άλλος μαθητής του Μίμαρου, ο πολυταξιδεμένος Δημήτρης ή Μήτσος Μανωλόπουλος, έφερε από την Αίγυπτο την τεχνική του διάφανου δέρματος για την κατασκευή των φιγούρων, ενώ ένας άλλος, επίσης μαθητής του, ο περίφημος Ντίνος Θεοδωρόπουλος, εισήγαγε από την Αμερική τη ζελατίνα, με την οποία στο εξής θα κατασκευάζονταν τα κουτσούνια.
Εκτός των παραπάνω, από τον Μίμαρο επίσης προήλθαν και άλλοι 26 καραγκιοζοπαίκτες (συνολικά 31) και μεταξύ αυτών οι Βασίλης Αγαπητός, Δημήτρης Μπέκος, Θεόδωρος Θεοδωρέλλος ή
Μπουτσαντρέας, Θανάσης Δεδούσαρος, Ανδρέας Βουτσινάς, Βασίλης ή Βασίλαρος, Διονύσιος Πάτρας, Κώστας Καράμπαλης κ.ά., οι οποίοι με τη σειρά τους έβγαλαν νέους Καραγκιοζοπαίκτες, όπως για παράδειγμα ο μέγας Σωτήρης Σπαθάρης, πατέρας του Ευγένιου, που είχε μαθητεύσει στον Θεοδωρέλλο.
Στην Πάτρα, τέλος, διέπρεψαν εκτός πολλών από τους προαναφερόμενους και οι : Ανδρέας Σωτηρόπουλος, Παναγιωταράς, Ασπιωταίοι ( Σωτήρης και Δημήτρης ), Αντώνης Πλέσσας ή Αντώναρος, Βασ. Ανδρουτσόπουλος, Νιόνιος Αλεξόπουλος, Αλέκος Σακελλαρόπουλος ή Γάμπαρας, Δημ. Ματσούκας ή Μητσάκης, Σωτ. Δερβένης, Αναστάσιος Βακάλογλου ή Ορέστης κ.ά., καθώς και οι εν ζωή Κώστας Παλαιοθόδωρος ή Κώσταρος, Γιάννης Μουρελάτος ή Γιάνναρος και ο συνεχιστής της παράδοσης Κώστας Μακρής.
(Το κείμενο «Πάτρα η κοιτίδα του νέου καραγκιόζη» γράφτηκε από τον Κώστα Κοκοβίκα και παρατίθεται τιμητικά στην μνήμη του και στις προσπάθειες του για την διάσωση και προβολή του καραγκιόζη)
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥΣ
« Η Τέχνη του Καραγκιόζη είναι στη βάση της λαϊκής ψυχής και ζωής και μακάριος που την αντικρύζει με τη σοβαρότητα που της οφείλεται» ( Άγγελος Σικελιανός )
« Στα πάθη του Καραγκιόζη που τα ξεπερνά με πανουργία, ανασταίνεται η ιστορική εθνική ζωή και ανασύρονται στο φως όλοι οι θησαυροί που κρύβονται στα υπόγεια του συλλογικού υποσυνείδητου.» ( Άγγελος Προκοπίου, )
« Η θεατρική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας δεν έχει άλλο παρόμοιο φαινόμενο επιτυχημένης αφομοίωσης ενός ξένου προτύπου με τέτοια καθολική αποδοχή και τέτοια κοινωνική λειτουργικότητα» ( Βάλτερ Πούχνερ).
«Το αρχαίο θέατρο είναι γέννημα της ακμής του Αθηναϊκού πολιτισμού. Ο Καραγκιόζης δεν είναι παρά ο φτωχός απόγονός του, γέννημα του Μεσαίωνα, όταν ο ελληνισμός ήταν υπόδουλος στους Τούρκους.. Η τεχνική του θεάτρου των σκιών παρουσιάζεται τον 11ο αιώνα σαν μυστηριακό θέατρο με το όνομα Καβουρκάκ . Θέμα και ονομασία ( από τα Καβείρια Μυστήρια με το κακ που είναι κατάληξη ελληνική υποκοριστικού) μας παραπέμπει στα Ελευσίνια Μυστήρια που είχαν χαρακτηριστικό « τα δεικνυόμενα, δρώμενα και θεώμενα, με εντυπωσιακή εναλλαγή φωτός και σκότους». Ο λεγόμενος, λοιπόν, τουρκικός καραγκιόζης κατάγεται από λατρευτικές εκδηλώσεις των Ελευσινίων και Καβειρίων Μυστηρίων τόσο για το φαλλικό στοιχείο της μορφής του όσο και για την τεχνική του κοντράστου φωτός και σκιάς. Στην Ανατολή έφτασε κι ευδοκίμησε από τότε που ο Αλέξανδρος άπλωσε τον Ελληνισμό. Στην αριστοφανική κωμωδία το αστείο, η σπίθα της σάτιρας αναδίνεται από ένα πρόσωπο στερεότυπο: τον δούλο. Η διαφορά που υπάρχει στο σημείο αυτό είναι ότι στο Καραγκιόζη αυτό είναι απόλυτα και σταθερά προσωποποιημένο ενώ στον Αριστοφάνη είτε είναι ανώνυμο είτε αλλάζει το όνομά του. Στους «Βατράχους» και στις Σφήκες» ονομάζεται Ξανθίας, στον «Πλούτο» Καρίωνας, στις «Νεφέλες» ο δούλος του Διόνυσου....
Ελληνικός ο Καραγκιόζης, γέννημα των αρχαίων μυστηρίων, αναπλάστηκε στην επαρχία του 1900. .. Πάντα σε περιστάσεις που ένα νέο ρεύμα επιδράσεων παρουσιάζεται για να φέρει στη Τέχνη νέα πνοή και ζωή, θα χρειαστεί ένα δημιουργικό πνεύμα που θα συλλάβει και θα αξιοποιήσει τα νέα στοιχεία, θα τα πλουτίσει με δικά του ευρήματα και θα δώσει την πρωταρχική μορφή στο ξεκίνημα για μια νέα μορφή στην τέχνη. Στην περίπτωσή μας το πρωτοπόρο αυτό πνεύμα εξεπροσώπησε από το 1890 και πέρα ο Δημήτρης Σαρδούνης, στην Πάτρα, που οι θαυμασταί του τον είχαν ονομάσει Μίμαρο.Σε μια εποχή όπου η ψώρα της λατρείας της κλασικής αρχαιότητας έκανε τους λογίους μας να περιφρονούν και να αποστρέφονται κάθε λαϊκή δημιουργία ο ελληνικός Καραγκιόζης του 1900 κατόρθωσε να κατακτήσει την αγάπη όλου του ελληνικού λαού, όλων των τάξεων και να εγγράψει στο ενεργητικό της ιστορίας του ελληνικού θεάτρου τη μόνη γνήσια και αποκλειστικά ελληνική δημιουργία για την οποία πάντα θα καυχιέται ο πνευματικός μας κόσμος. » ( Κ.Μπίρης )
« Ο Καραγκιόζης είναι Τούρκος που εδώ έγινε Ρωμιός, πάντα κακομοίρης, πάντα πεινασμένος, πάντα ξυλοφορτωμένος. Οι ιστορικές ειδήσεις επιβεβαιώνουν την τουρκική καταγωγή του.
Το θέαμα αυτό, άγνωστο στον Ελληνορωμαϊκό ή Δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό πρωτοφαίνεται στο Μωαμεθανικό και νομαδικό, κυρίως, κόσμο της Μέσης Ανατολής και διακλαδώνεται ως την Κίνα και την Ινδονησία. Λόγοι τεχνικοί ενισχύουν αυτή την άποψη. Εδώ έχουμε ένα φωτισμένο πανί όπου προβάλλονται φιγούρες -σιλουέτες , κομμένες από αργασμένο δέρμα καμήλας. Είναι πιθανότατο το συμπέρασμα πως ο Καραγκιόζης γεννήθηκε σκηνίτης, νύχτα μέσα στη φωτισμένη τέντα σε λαούς που είχαν βίο νομαδικό μέσα σε τέντες, που είχαν καμήλες και ύφαιναν το άσπρο πανί. Αλλά και το θεματικό περιεχόμενο του Καραγκιόζη βρίσκεται σ ανταπόκριση με το μυστικιστικό πνεύμα, το μοιρολατρικό που κυβέρνησε τους λαούς της Ανατολής..Δεν μπορεί να έχει εξέλιξη, όπως δε μπορούν να΄ χουν εξέλιξη οι ξωμάχοι, γι αυτό σαν είδος είναι καταδικασμένο να φυτοζωεί. Σ αυτό μοιάζει με το κουκλοθέατρο που γνώρισε κι αυτό μεγάλη ακμή στο Μεσαίωνα στην Ευρώπη, αλλ ή καλλιτεχνική τους αξία είναι περιορισμένη. . Το γεγονός είναι πως ο Καραγκιόζης στάθηκε η αντιπροσωπευτική τέχνη της νεώτερης ιστορίας μας, η μόνη που εκφράζει τη νεοελληνική πραγματικότητα. Το απλοϊκό, χυδαίο, κουτό, έξυπνο, μισοκακόμοιρο παιδικό θέαμα φυτοζώησε όλ αυτά τα χρόνια και στάθηκε λιτή πνευματική τροφή του λιτοδίαιτου ελληνικού λαού. Αυτά τα άχυρα, μαζί με μερικά σπυριά εξυπνάδας και τα λαϊκά του τραγούδια είχε για πνευματική τροφή ο λαός όλο αυτό το διάστημα. Αλλά τα προτίμησε από τα άλλα, επίσης ξένα θεάματα και την ξένη παιδεία που του ΄φερναν εδώ οι σωτήρες του.» ( Β. Ρώτας)
«Ο καραγκιόζης ...μια καινούργια απρόοπτη έκφραση του προαιώνιου ελληνικού πόνου που γεννά η αδικία. Ο παραπονιάρης που καταφέρνει να εκφράσει και να γελοιοποιήσει μαζύ τον ανθρώπινο πόνο.Δίπλα του ο Χατζιαβάτης. Η μικρόψυχη ορθοφροσύνη, το μηδέν άγαν των μικρών.. Αν η Τραγωδία λυτρώνει δια του ελέου, η κωμωδία λυτρώνει με το γκρέμισμα που φέρνει το γέλιο της τελικής διάλυσης. Ο Καραγκιόζης είναι η άρνηση των πάντων που έχουν οι φτωχοί κι αποτυχημένοι αλλά και απελευθερωμένοι από κάθε δεσμό επιτυχίας. Η καχυποψία, η οκνηρία του καταπιεζόμενου ήρωα γίνονται αρετές του κωμικού ήρωα που διαλύει για να νοιώσει ελεύθερος. Όποιος δεν υποτάσσεται στο διαλυτικό του μένος, όποιος ελπίζει, όποιος υπολογίζει, όποιος συνδυάζει περιφρονείται και ρεζιλεύεται. Ο Χατζιαβάτης είναι ο αιώνιος δοσίλογος. Το σφάλμα του είναι ότι πιστεύει κι ελπίζει στο συμφέρον του, στη ζωή. Ο Καραγκιόζης του φέρεται όπως η Αντιγόνη στην Ισμήνη, η Ηλέκτρα στη Χρυσόθεμι, ο Φιλοκτήτης στον Οδυσσέα.( Γιάννης Τσαρούχης, )
« Υπάρχει και στον Καραγκιόζη, όπως και στο δημοτικό τραγούδι, πληρότης ρυθμού, αρμονία υλικού και εκφράσεως..Έχει αποκρυσταλλώσει σε κατακάθαρες, απλές γραμμές την έννοια της υποκριτικής τέχνης, που η εποχή μας την θόλωσε και την παρεξηγεί..Ο φθόγγος, καθ εαυτόν, έχει ζωγραφικήν αξίαν- αξίαν αναπαραστάσεως του ωρισμένου ανθρώπου - κι αυτός λυτρώνει υποκριτικά. Το τραγούδι, που εισάγει στη σκηνή κάθε ήρωα του Καραγκιόζη, βγαίνει από τέτοια ανάγκη, κι είναι η συμμαζεμένη υποκριτική έκφραση σε απόλυτη πληρότητα. Το τραγούδι εκείνο είναι η ηθική μορφή του σκιερού ήρωα, έντονη και διαυγής. Προεισάγει στη δράση όπως οι αρχαίοι πρόλογοι και οι πρόλογοι πολλών δραματικών έργων των αρχών της αναγεννήσεως.» ( Φώτος Πολίτης).
« Ο Καραγκιόζης πλούτισε τη νεοελληνική ζωγραφική με παραδοσιακά στοιχεία. Η σπίθα γνήσιας ζωγραφικής των ταλαντούχων τεχνιτών του έγινε φλόγα στο μεγάλο έργο του Τσαρούχη, του Διαμαντόπουλου και όσων νεώτερων επηρεάστηκαν από αυτούς. Στο συγγενικό πεδίο της σκιτσογραφίας δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τα σκίτσα του Αργυράκη, του Μποστ, του Δημητριάδη για να αντιληφθούμε πόσο άμεση είναι η επιρροή.» ( Αλέκος Ξύδης ).
« Οι μορφές του ελληνικού θεάτρου σκιών έχουν μια άκρα λιτότητα και οι γραμμές των λεπτομερειών είναι ακριβώς μόνο οι απαραίτητες. Κάθε πρόσωπο κρατά μια απόλυτη αυτονομία και αυτοτέλεια μορφής όσο και χαρακτήρα. Η καλύβα είναι ρεαλιστική αναπαράσταση ερειπίου ενώ το «σαράϊ», παρ όλα τα μισοφέγγαρα που κοσμούν τους τρούλλους του είναι πανομοιότυπο με τις παραστάσεις κτιρίων στη βυζαντινή ζωγραφική.» ( Νίκος Εγγονόπουλος).
«Δεν πρόκειται μόνο για τη μεσαιωνική τέχνη που βρίσκουμε ξανά στις αφίσες του Καραγκιόζη.Εδώ εμφανίζεται ξανά η αρχαία θεώρηση. Η μαύρη γραμμή κυκλώνει το αντικείμενο. Όλα τα χρώματα αποκτούν μια σχεδόν πρωτόγονη ειλικρίνεια και ένταση. Οι αντιθέσεις, είτε πολύ έντονες είτε απαλυμένες, είναι πάντα σαφείς. Τα αντικείμενα περιβάλλονται, μέσα από τη γραφική τους αναπαράσταση, μιαν αξία συμβόλου. Έναν έντονο, περιεκτικό σε νόημα, εκρηκτικό δυναμισμό» ( Νίκος Χατζηκυριάκος- Γκίκας).
« Θέατρο σκιών- ειδική τεχνική φωτισμού του πανιού από μέσα και κόλλημα της φιγούρας στο πανί όσο παίζει για να διακόπτει το φως και να φαίνεται από την άλλη μεριά. Χώρος επίπεδος, λοιπόν, και κίνηση παρατακτική. Κόψιμο φιγούρας προφίλ. Προχώρημα μιας κατεύθυνσης. Αφαίρεση του ενός χεριού αλλά δυο πόδια κρεμαστά. Παρατακτικός ρυθμός, αντιστικτικές σχέσεις. Καραγκιόζης- Χατζιαβάτης. Μπαρμπα-Γιώργος- Βελή Γκέκας. Παρ όλα αυτά ο καλός και ο κακός δεν είναι μονοκόμματοι. Ο καραγκιόζης έχει το δίκιο ( όχι ιδεαλιστικά αλλά από ταύτιση με το κοινό νου) κάνει όμως συνέχεια πονηριές, μικροπαλιανθρωπιές κ.λ.π.. Ο μπαρμπα- Γιώργος είναι λεβέντης-τιμωρός αλλά είναι άξεστος, κουτός, συχνά την παθαίνει από τη βουνίσια αγνότητά του. Η αντίθεση εισχωρεί σε κάθε ήρωα. Ο Χατζιαβάτης είναι διπρόσωπος, δουλοπρεπής αλλά εξυπηρετικός, συμβιβαστής. Ο Μπέης είναι ο εχθρός, με όργανο το Βελή Γκέκα στο τέλος συγχωρεί για την έκβαση με προβολή αυτής της πλευράς του τη βεζυροπούλα. Τα στοιχεία αυτά έχουν στενή συνάρτηση μεταξύ τους αποτελούν πλέγμα, οργανική λογική κι όχι απλώς λογική σειρά. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για μορφή τέχνης υποανάπτυκτη ή ατελή αλλά ολοκληρωμένη, αντρωμένη τέχνη που είναι απλή κι όχι απλοϊκή.» ( Ελένη Βακαλό)
« Ο Καραγκιόζης είναι ΤΈΛΕΙΟΣ τύπος ανθρώπου του λαού. Πότε κάνει τον κουτό, πότε τον παλληκαρά. Άλλοτε η μεγάλη του εξυπνάδα τον οδηγεί στην τρέλλα, πότε είναι αφελής, άλλοτε είναι απατεώνας και άλλοτε προστατεύει τους αδύνατους, φτάνοντας μέχρι θυσίας. Όπου θέλεις τόνε βρίσκεις: στο σαράϊ, στην αγορά, στα λημέρια των υπερασπιστών της Πατρίδος, στα σαλόνια, στα λημέρια των ληστών, στο δρόμο, στα μοναστήρια. Γίνεται Πασάς, υπηρέτης, δικηγόρος, γιατρός, μάγειρας. Πρώτος στις μάχες, στο ξύλο, στον έρωτα. Πρώτος στη φυλακή, στην πολιτική, πρώτος στα ζήτω, πρώτος στα γιούχα..Ο σιορ Διονύσιος τύπος ξεπεσμένου δανδή. Ο Σταυράκης κουτσαβάκης, ψευτοπαλληκαράς, σερέτης τύπος Ψειριώτη της παλιάς Αθήνας. Ο Ομορφονιός άσχημος με τεράστιο κεφάλι έχει την ιδέα ότι είναι ωραίος και κοροϊδεύει τους άσχημους. Ο Βεζύρης αντιπρόσωπος της εξουσίας άλλοτε τυραννικός και άλλοτε καλός για τους υπηκόους του. Ο Βελή Γκέκας ο εκτελεστής του νόμου κακομεταχειρίζεται τον Καραγκιόζη, κατά βάθος τον φοβάται για την πονηρία του και δέρνεται από το Μπαρμπα-Γιώργο..» ( Αντώνης Μόλλας)
« Σαρωτικός στο πέρασμά του ο Μίμαρος, κατάφερε με μια μόνο κίνησή του να απεικονίσει στη σκηνή την ταξική αντίθεση, τοποθετώντας από τη μια μεριά του μπερντέ την άθλια παράγκα του Καραγκιόζη και από την άλλη το σαράι του πασά, του εκπροσώπου της μόνιμης εξουσίας. Ήταν και είναι η πιο πετυχημένη αναπαράσταση της ταξικής αντίθεσης που υπήρχε και υπάρχει στην κοινωνία». ( Κώστας Κοκοβίκας)
και άλλα για τον καραγκιόζη :
http://www.karagiozismuseum.gr/
http://www.kostasmakris.gr/
|
Θανατικές εκτελέσεις στην Πάτρα.
Αλήθεια ή ψέμα;
|
|
Το θέμα δεν είναι ευχάριστο. Γι’ αυτό η αφήγηση θ’ αποφύγει τις πολλές λεπτομέρειες. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα έγιναν και στην Πάτρα μερικές θανατικές εκτελέσεις εγκληματιών. Ο δήμιος ερχόταν νύχτα με βοηθητικό σκάφος του Στόλου, φέρνοντας και τη λαιμητόμο. Εκτελούσε το έργο του ενωρίς το πρωί, όταν ανέτελλε ο ήλιος και έφευγε αμέσως. Συνήθης τόπος εκτελέσεων ήταν τα Ψηλαλώνια, πριν γίνουν πλατεία και υπήρχαν ακόμη εκεί πραγματικά αλώνια. Αργότερα οι εκτελέσεις γίνονταν στο νεκροταφείο της ενορίας Αγίου Ανδρέα, κοντά στον τοίχο της δεξιάς πλευράς του ναού. Οι Πατρινοί της εποχής εκείνης θυσίαζαν τον πρωινό ύπνο τους, για να παρακολουθήσουν το σπάνιο θέαμα. Κατά κανόνα αντιπαθούσαν τον δήμιο. Κάποτε τον πετροβολούσαν, χωρίς να εκδηλώνουν ποτέ συμπάθεια προς τους εκτελουμένους. Οι τοπικές εφημερίδες, όταν περιέγραφαν θανατική εκτέλεση, ανέφεραν και για ποια κακουργήματα επιβλήθηκε η έσχατη ποινή. Ας ιδούμε μερικές περιπτώσεις.
Στα Καλάβρυτα γύρω στο 1860 αποθηκάριος του Δήμου ήταν κάποιος Κοτσόπουλος από τα Σουδενά. Κάποτε ανακαλύφθηκε μεγάλο έλλειμμα στο στάρι, που είχε συγκεντρώσει ο Δήμος από τον φόρο της δεκάτης (10% επί της παραγωγής). Κατηγορήθηκε ο Κοτσόπουλος. Στη δίκη δεν προσήλθε. Φυγοδικώντας επιδόθηκε σε μικροληστείες για να συντηρείται. Όταν προσπάθησε να ληστέψει το σπίτι μεγαλοκτηματία στο Σοπωτό, τον αντιλήφθηκαν και τον κυνήγησαν. Για να εξασφαλίσει τη φυγή του, πυροβόλησε και σκότωσε τον πλούσιο αγρότη. Έπειτα από λίγες μέρες συνελήφθη. Τελικά καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στα Ψηλαλώνια.
Το 1878 σε παραλιακό οινομαγειρείο της Πάτρας ένα παιδί 15 χρονώ εργαζόταν ως σερβιτόρος, ήταν εύσωμο για την ηλικία του, έξυπνο και εύθυμο. Τρεις εγκληματικοί τύποι, τακτικοί πελάτες του μαγειρείου, έπεισαν κάποιο βράδυ τον ανήλικο σερβιτόρο, να τους ακολουθήσει για μια βόλτα στη θάλασσα με βάρκα. Την άλλη μέρα εκβράστηκε το πτώμα του στο Ρίο. Είχαν κακοποιήσει το παιδί σεξουαλικώς και το θανάτωσαν με μαχαιριές κατά φρικιαστικό τρόπο. Με την εξιχνίαση του εγκλήματος ασχολήθηκε προσωπικώς ο τότε εισαγγελεύς εφετών Πατρών Γεώργιος Πετμεζάς, πατέρας του μετέπειτα καθηγητή του Πανεπιστημίου Θρασύβουλου Πετμεζά. Οι τρεις εγκληματίες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν την ίδια μέρα στο νεκροταφείο του ναού του Αγίου Ανδρέα. Το πυκνό πλήθος, που παρακολούθησε το έργο του δημίου παρέμεινε στον χώρο των εκτελέσεων επί τρεις ώρες μετά, για να ιδεί την αποσυναρμολόγηση της λαιμητόμου και την αναχώρηση της ομάδας του δημίου.
Στην Πάτρα εκτελέστηκαν στη δεκαετία του 1880 και κάποιες γυναίκες. Η «διασημότερη» ζούσε στα Καλάβρυτα. Λεγόταν Ελισάβετ Τζογαδόρου. Οι άνδρες τη θεωρούσαν όμορφη. Οι γυναίκες παραδέχονταν ότι ήταν «συμπαθητική». Μία εφημερίδα τη χαρακτήρισε ελκυστική. Η Τζογαδόραινα (όπως την αποκαλούσαν οι συγχωριανοί της) παντρεύτηκε τρεις φορές και οι τρεις άνδρες της πέθαναν αιφνιδίως. Ο πρώτος, αρκετά ευκατάστατος κτηματίας, πέθανε δύο χρόνια μετά το γάμο τους, αλλά ο θάνατος του δεν προκάλεσε υποψίες. Ο δεύτερος σύζυγος πέθανε μια νύχτα έπειτα από φρικτή αγωνία με σπασμούς και τρεμούλα. «Τον έχασα από τρεματούρα», έλεγε η χήρα. Τότε οι γειτόνισσες άρχισαν να ψιθυρίζουν. Όταν πέθανε και ο τρίτος σύζυγος από ανεξακρίβωτη αιτία, επενέβη η Αστυνομία. Διεπίστωσε ότι και τους τρεις τους είχε δηλητηριάσει η Τζογαδόραινα. Όταν την οδηγούσαν στον τόπο της εκτέλεσης, της έφυγε το ένα πασουμάκι. Το αναζητούσε με επιμονή ως την τελευταία στιγμή της ζωής της!
Η λαιμητόμος στη χώρα μας καταργήθηκε στις αρχές του Κ’ αιώνα. Από τότε οι εκτελέσεις γίνονται με τουφεκισμό. Στην Πάτρα η πρώτη τέτοια εκτέλεση έγινε το 1925 τις 4 Δεκεμβρίου, σε ύψωμα πάνω από το Γηροκομείο, σε απόσταση επτά λεπτών της ώρας. Τον τόπο της εκτέλεσης επέλεξε ο τότε Φρούραρχος Βλάσης Ανδρικόπουλος. Μέχρι τότε είχαν περάσει 30 χρόνια, χωρίς να γίνει καμία εκτέλεση στην πόλη μας.
Νίκου Ε. Πολίτη Πατρινολογήματα Τόμος Γ΄, εκδόσεις Περί Τεχνών
Tροχιόδρομοι Πατρών.
Η ιδεά για την κατασκευή τροχιοδρόμων στην Πάτρα ασφαλώς έχει τις ρίζες της στις δεκαετίες 1900 και 1910, όταν και υπήρχαν καθημερινά δρομολόγια τραμ. Ας ακολουθήσουμε λοιπόν την διαδρομή στο χρόνο για να δούμε πως λειτουργούσε τότε αυτό το είδος συγκοινωνίας.
Η γραμμή του Τραμ εγκαινιάστηκε στις 6 Ιουνίου του 1902 επι δημαρχίας Δημητρίου Βότση και επι νομαρχίας Χρήστου Παλαμά, αδερφού του Κωστή. Ήταν μια εξαιρετικά πρωτοποριακή πρωτοβουλία αν αναλογιστεί κανείς οτι ήταν το πρώτο ηλεκτροκίνητο τραμ στην Ελλάδα με την Αθήνα να αποκτά λίγα χρόνια αργότερα την δική της γραμμή. Η πρώτη δοκιμή του συρμού πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαρτίου 1902 και συνοδεύτηκε απο αρκετά ατυχήματα Υπήρχαν δύο γραμμές για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού στην Πάτρα. Η πρώτη ξεκινούσε απο τις Ιτιές και εκτινόταν μεχρι τη συνοικία του Αγίου Διονυσίου (5,4 χιλιόμετρα) και η δεύτερη ξεκινούσε απο την αρχή της οδού Γούναρη (τότε Καλαβρύτων) για να καταλήξει στα Ταμπάχανα μέσω της Γερμανού (1,7 χιλιόμετρα). Στην ανηφορική πορεία της τελευταίας γραμμης οφείλεται και η φράση που ακουγόταν απο τους Πατρινούς "τάιστο τάιστο", με την οποία βέβαια κορόϊδευαν την όλη κατάσταση, δηλαδή το γεγονός οτι το τραμ δυσκολευόταν να συνεχίσει εύκολα την διαδρομή του.
Διευθυντής ορίστηκε ο Σπήλιος Αγαπητός και στη συνέχεια ο άλλοτε τεχνικός διευθυντής Ιωάννη Διπλαρόπουλος (1903-1908). Ο ιστορικός Νίκος Πολίτης αναφέρει οτι το πρώτο εισητήριο το έβγαλε η Πίτσα Μαλτέζου, προφανώς μέλος της εμπορικής οικογένειας των Πατρών. Την κοινό εξυπηρετούσαν έξι αυτοκινούμενες άμαξες, δύο στην γραμμή της Άνω πόλης και τέσσερις στην γραμμή Ιτιές-Άγιος Διονύσιος.
Το τραμ λειτουργούσε ως γνωστόν με ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο παρήγαγε το εργοστάσιο αεριόφωτος που βρισκόταν στον Άγιο Ανδρέα και είχε αρχίσει να λειτουργεί για δεύτερη φορά το 1902. Το εργοστάσιο ήταν της "Ηλεκτρικής Εταιρείας" και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του τραμ στην Πάτρα. Η πρώτη νίξη δημιουργίας εργοστασίου αεριόφωτος έγινε απο τον Γεώργιο Ρούφο, το έργο όμως υλοποίησε ο Θάνος Κανακάρης και στη συνέχεια ο Βότσης. Το ρεύμα μεταφερόταν μέσω ενός χάλκινου σύρματος που βρισκόταν κατα μήκος της διαδρομής σε στύλο έξι μέτρων.
Το τέλος των τροχιοδρόμων ήταν κάπως απότομο. Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου η εταιρεία που ήταν υπεύθυνη για την παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος ανέστειλε τις λειτουργίες της καθώς λόγω του αγγλικού αποκλεισμού δεν ήταν δυνατόν να προμηθευτεί γαιάνθρακα που ήταν απαραίτητος για την λειτουργία του εργοστασίου. Συνεπώς τα τραμ ακινητοποιήθηκαν. Σταδιακά έγινε αντιληπτό απο τους πολίτες οτι η παύση του τραμ θα ήταν τελικά οριστική. Παράλληλα με την παύση αυτού δημιουργήθηκε μεγάλο πρόβλημα όσον αφορά την αστική συγκοινωνία, ζήτημα που απασχόλησε τον δήμο για αρκετές δεκαετίες.
Παρακάτων παρατίθεται ένα τραγουδάκι που έχει διασωθεί για το πέρασμα του τράμ στην Πάτρα και αναφέρεται στο ιστορικό λεξικό του Τριανταφύλλου:
Με το τραμ-τραμ ανεβαίνω
Με το τραμ-τραμ κατεβαίνω
Δεκαπέντε μες τη χώρα, είκοσι πέντε στις Ιτιες
Νέοι πάνε και έρχονται με κοπέλες μορφονιές
|
Κάστρο της Πάτρας
Το φρούριο της Πάτρας, σε απεικόνιση του περασμένου αιώνα
Σχεδιάγραμμα του κάστρου αναρτημένο στην είσοδο τουΤο Κάστρο της Πάτρας χτίστηκε κατά το δεύτερο μισό του 6ου μ.Χ. αιώνα, επάνω στα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης. Βρίσκεται σε ένα χαμηλό λόφο του Παναχαϊκού σε απόσταση 800 μέτρων περίπου από την ακτή. Τα τείχη του περικλείουν μία έκταση 22.725 τ.μ. και αποτελείται από έναν τριγωνικό εξωτερικό περίβολο, ενισχυμένο με πύργους και προμαχώνες, που προστατεύονταν αρχικά από βαθιά τάφρο και ένα εσωτερικό περίβολο που υψώνεται στη Β.Α. γωνία και επίσης περιβάλλεται από τάφρο.
Κατασκευάστηκε από τον Ιουστιανό μετά τον καταστροφικό σεισμό του 551 με υλικά προχριστιανικών οικοδομημάτων για την άμυνα της περιοχής και των κατοίκων της. Στους αιώνες που ακολούθησαν και έως το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέμεινε σε αδιάκοπη χρήση για την άμυνα της πόλης, αλλά και ως διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο. Στους Βυζαντινούς αιώνες, μέχρι τον ερχομό των Φράγκων (1205) το πολιόρκησαν Σλάβοι, Σαρακηνοί, Βούλγαροι, Νορμανδοί κ.α. χωρίς όμως να κατορθώσουν να το κατακτήσουν. Στα 805 μ.Χ. οι κάτοικοι της πόλης πολιορκήθηκαν στο κάστρο από Σλάβους και Σαρακηνούς και η νίκη τους που αποδόθηκε σε θαύμα του πολιούχου Αγίου Ανδρέα, ήταν σημαντική για την αναχαίτιση των βαρβαρικών επιδρομών στην Πελοπόννησο.
Άποψη της πόλης από το φρούριο, από επιστολικό δελτάριο του περασμένου αιώναΟι Φράγκοι σταυροφόροι, το μεγάλωσαν, το ενίσχυσαν και άνοιξαν τάφρο στις τρεις πλευρές του. Το 1278 υποθηκεύτηκε στο Λατίνο Αρχιεπίσκοπο ενώ το 1408 παραχωρήθηκε από τον Πάπα για πέντε χρόνια και έναντι μισθώματος, στους Ενετούς. Στα χέρια του Λατίνου Αρχιεπισκόπου έμεινε έως το 1430 που απελευθερώθηκε από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Ο Κωνσταντίνος προχώρησε σε προσθήκες και επισκευές των τειχών. Oι Τούρκοι το κατέλαβαν το 1458 και παρέμειναν εκεί όλη σχεδόν την περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα. Το κάστρο πέρασε στα χέρια των Ελλήνων μόλις το 1828 μετά την παράδοσή του από την τουρκική φρουρά στο Γάλλο στρατηγό Μαιζόν. Στα χρόνια 1941-1944 ήταν στη γερμανική κατοχή από την οποία ελευθερώθηκε μαζί με την Πάτρα στις 4 Οκτωβρίου 1944. Από το 1973 το Κάστρο είναι στην εποπτεία της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Στο λυόμενο θεατράκι (640 θέσεων) που βρίσκεται στο εσωτερικό περίβολο, φιλοξενούνται κάθε καλοκαίρι πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Τα Κοινά έχουν βίντεο και φωτογραφίες σχετικά με το άρθρο
Κάστρο της ΠάτραςΟι οικοδομικές φάσεις που διακρίνονται σήμερα στο κάστρο αποτελούν μαρτυρία των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν από τους εκάστοτε κατακτητές του για την επισκευή του και την προσαρμογή στις εξελίξεις της πολεμικής τεχνολογίας. Σε ειδική εσοχή στην τοιχοποιία, είναι εντοιχισμένος κορμός αγάλματος και κεφάλι ανδρός των ρωμαϊκών χρόνων. Το παραμορφωμένο αυτό άγαλμα πήρε μυθικές διαστάσεις στα μάτια των κατοίκων της Πάτρας. Έγινε το στοιχειό της πόλης, η «Πατρινέλα». Η παράδοση λεει ότι ήταν γυναίκα μεταμορφωμένη σε άντρα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας που φυλάει την πόλη από επιδημίες και κλαίει τις νύχτες, όταν πεθαίνει κάποιος γνωστός Πατρινός
|
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ιστορία της πόλης των Πατρών είναι από τις πιο λαμπρές των ελληνικών πόλεων. Η Πάτρα από νωρίς συναντήθηκε με τη ρωμαϊκή δύση και ηττήθηκε απ’ αυτήν στα όπλα, νικώντας την όμως στο πεδίο του πνεύματος. Ο εναγκαλισμός αυτός δεν έπαυε να κρύβει πολλούς κινδύνους. Στις κρίσιμες εκείνες στιγμές του ιστορικού βίου της πόλης έρχεται από την Ανατολή ο Πρωτόκλητος Ανδρέας. Πολλοί τον χαρακτήρισαν σαν τον «μέγα απεσταλμένο» που ήρθε για να δώσει ζωή και συνέχεια στον θνήσκοντα Ελληνισμό και στην πόλη των Πατρών.
Και δεν ήρθε απλώς, ο του Κυρίου Απόστολος, αλλά πορφύρωσε τη γη της πόλης, τη μοναδική γη της ορθόδοξης Ευρώπης που βάφτηκε με αποστολικό αίμα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Έπρεπε λοιπόν εκεί, στην έπαλξη των Πατρών, σ’ εκείνο το ορόσημο μεταξύ των δύο κόσμων, της Ανατολής και της Δύσης, να ορθωθεί μια ηγετική ορθόδοξη μορφή, ένας ακοίμητος φρουρός και φύλακας. Το Έθνος έπρεπε να επιζήσει διασώζοντας την πνευματική ιδιομορφία του, τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία του, τάλαντα τα οποία έλαβε από τον δημιουργό και με τα οποία θα επιτελούσε την αποστολή του στον κόσμο.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ : ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
Στην εποχή του Νέρωνα (54-68 μ.Χ.) τοποθετούν οι περισσότεροι ιστορικοί τον ευαγγελισμό των Πατρών από τον Απόστολο Ανδρέα και την ίδρυση της τοπικής Χριστιανικής Εκκλησίας. Ο Απόστολος Ανδρέας διάλεξε την Πάτρα, πόλη πολυάνθρωπη και ονομαστή για τους ειδωλολατρικούς της ναούς και τα’ αγάλματα, έτσι ώστε από κέντρου φωτοβολούσα η διδασκαλία του να διαλύσει τη σκοτόμαινα της ειδωλολατρίας και να φωτίσει τα λοιπά μέρη της Ελλάδας.
Ερχόμενος ο άγιος στην πόλη των Πατρών κατέλυσε στο σπίτι κάποιου ασθενούς πολίτου που λεγόταν Σόσσιος. Τούτον θεράπευσε από την ανίατη ασθένεια του και τον έκαμε μαθητή του. Ακόμη θεράπευσε και τον παράλυτο υπηρέτη του ανθύπατου της Αχαίας, Αιγεάτη, ο οποίος έπασχε από μολυσματική νόσο και κείτονταν στις ακαθαρσίες της Πόλης. Τα θαύματα αυτά έγιναν γνωστά στην πόλη και έκαμαν εντύπωση τότε, κατά τον Επιφάνιο, η Μαξιμίλλα – σύζυγος του Αιγεάτη – έστειλε την έμπιστή της υπηρέτρια Εφιδαμία. Αλλά ύστερα από λίγο αρρώστησε η ίδια η Μαξιμίλλα και η ζωή της έφθασε σε έσχατο κίνδυνο χωρίς κανένας από τους γιατρούς να μπορέσει να τη βοηθήσει. Τότε κάλεσε δια της Εφιδαμίας τον Απόστολο, ο οποίος έσπευσε και θεράπευσε τη Μαξιμίλλα.
Εκείνο το χρόνο ο ανθύπατος Αιγεάτης έφυγε για τη Ρώμη προκειμένου να υποβάλλει έκθεση των πεπραγμένων στην περιφέρεια του. Ο αδελφός του, ο σοφός μαθηματικός των Αθηνών Στρατοκλής, ήρθε στην Πάτρα για να τον αντικαταστήσει κατά την απουσία του. Μαζί του έφερε τον πιστό του υπηρέτη Αλκαμανά, ο οποίος έπασχε από επιληψία. Όταν κάποτε ο υπηρέτης υπέστη μια δεινή κρίση, χρειάστηκε να προστρέξουν στον Απόστολο – για τον οποίο είχε κάνει λόγο στον ανδράδελφό της η Μαξιμίλλα – για να θεραπεύσει το δυστυχή Αλκαμανά. Έτσι ο Στρατοκλής και η Μαξιμίλλα πίστεψαν στο Χριστιανισμό και βαπτίστηκαν από τον Απ. Ανδρέα.
Όταν επέστρεψε ο Αιγεάτης από τη Ρώμη έμαθε τη μεταβολή των θρησκευτικών φρονημάτων των συγγενών του. Από τους οικείους του πληροφορήθηκε τα γεγονότα και οργίσθηκε κατά του Αποστόλου τον οποίο δεν καθυστέρησε να συλλάβει και να φυλακίσει. Ήταν αγανακτισμένος από την αμετάτρεπτη επιμονή της Μαξιμίλλας και αποφάσισε να θανατώσει τον Ανδρέα δια σταυρώσεως. Εκείνος, αφού παραίνεσε τους εις Χριστόν πιστεύσαντας να μείνουν πιστοί στη λατρεία του ενός και μόνου αληθινού Θεού και αφού χειροτόνησε Επίσκοπο Πατρών το Στρατοκλή, οδηγήθηκε, μετά από βασανιστήρια, στον τόπο του Μαρτυρίου του. Εκεί αφού ευλόγησε τους πιστούς, μέσα σε ατμόσφαιρα συγκινήσεως και θαυμασμού, υπέστη σε προχωρημένη ηλικία, με αγαλλίαση τον σταυρικό θάνατο. Η σταύρωση έγινε στον τόπο όπου ορθώνεται σήμερα ο πάνσεπτος ναός Του, πλησίον του αρχαίου ιερού της Δήμητρας το οποίο και αντικατέστησε. Διαφορά απόψεων υπάρχει στον τρόπο με τον οποίο σταυρώθηκε ο άγιος – άλλοι λέγουν όρθιος κι άλλοι αντεστραμμένος -. Αγνοείται επίσης ο χρόνος του Μαρτυρίου Του., αλλ’ οι περισσότεροι εκκλησιαστικοί συγγραφείς επί Νέρωνος αναφέρουν τον χρόνο κατά τον οποίο κηρύχτηκε δεινός διωγμός κατά των Χριστιανών. Όλα δε τα Μαρτυρολόγια, αρχαία και νεώτερα, της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας, από κοινού ορίζουν τη μνήμη Του, την 30ή Νοεμβρίου.
Μετά την σταύρωση ο Επίσκοπος Στρατοκλής έσπευσε να αποσπάσει από τον Σταυρό το σώμα του Αποστόλου. Ο Αιγεάτης αντιστάθηκε στην αρχή αλλ’ επειδή από τους πιστούς γινόταν θόρυβος τελικά συγκατένευσε. Κατ’ άλλους ο Στρατοκλής και η Μαξιμίλλα και κατ’ άλλους μόνη η Μαξιμίλλα αποκαθήλωσαν το σώμα του Πρωτοκλήτου και το ενταφίασαν σε ιδιαίτερο λίθινο μνήμα κοντά στη θέση του Μαρτυρίου Του, λίγα μέτρα μακριά από την ακρογιαλιά.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ
Ο Στρατοκλής και η Μαξιμίλλα έμειναν ως το τέλος της ζωής τους πιστοί στη νέα θρησκεία. Έχτισαν φροντιστήρια για άνδρες και γυναίκες αφού προηγούμενα μοίρασαν τα υπάρχοντά τους στους φτωχούς. Λίγοι όμως ήσαν εκείνοι που τους ακολούθησαν και που, με τον καιρό, αποτέλεσαν χριστιανική κοινότητα - παίρνοντας πάντα κάθε δυνατή προφύλαξη εξ’ αιτίας των συνεχών ρωμαϊκών διώξεων -. Οι Ρωμαίοι τους μισούσαν και τους θεωρούσαν υπερβολικά δεισιδαίμονες και γελοίους. Έτσι, ο περιηγητής Παυσανίας, μετά από εκατό και πλέον χρόνια από το θάνατο του Αποστόλου, κατά την επίσκεψη του στην Πάτρα βρήκε σε έξαρση την αρχαία θρησκεία και σε πλήρη εφαρμογή τις τελετουργικές διατάξεις των θυσιών και των εορτών των ειδώλων. Οι εθνικοί ναοί ήσαν ανοιχτοί στην Πάτρα μέχρι την εποχή του Μ.Κωνσταντίνου.
Μικρή λοιπόν, αλλά πλήρης πίστεως και ιεραποστολικής διαθέσεως η χριστιανική κοινότητα στην πόλη του Πρωτόκλητου. Από τα πνευματικά της αναστήματα εκείνης της εποχής μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον Σωσίπατρο, αγαπητό μαθητή και φίλο του Απ.Παύλο. Ο Σωσίπατρος καταγόταν από την Πάτρα όπου και διέμεινε μέχρις ότου προσκλήθηκε από τον Παύλο στη Ρώμη και χειροτονήθηκε επίσκοπος Ικονίου. Αφού εποίμανε για αρκετό καιρό επιτυχώς της επαρχίας του, θεώρησε άσκοπη την περαιτέρω παραμονή του κι έφυγε με το φίλο του Ιάσωνα στα δυτικά μέρη, διδάσκοντας και κατήχωντας τους λαούς στη Χριστιανική θρησκεία και τέλος μετέβησαν στην Κέρκυρα και κήρυξαν εκεί για πρώτη φορά το Ευαγγέλιο. Λέγεται μάλιστα ότι ο Σωσίπατρος μαρτύρησε εκεί.
Τέλος και ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ο οποίος ήταν γιατρός και ζωγράφος, αναφέρεται ότι επ’ αρκετό χρόνο παρέμεινε στην Πάτρα και ότι κατά πάσα πιθανότητα εκεί έγραψε μέρος του Ευαγγελίου του. Γράφτηκε δε το Ευαγγέλιο περίπου το 63 μ.Χ. –κατά την ασφαλέστερη γνώμη - οπότε λήγει και η Ιστορία των Πράξεων των Αποστόλων. Το Ευαγγέλιο και τις πράξεις ο Λουκάς τ’ αφιερώνει στο σύγχρονο του Θεόφιλο, τον οποίο μερικοί θεωρούν ηγεμόνα της Αχαίας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’: Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΑΤΡΑ
Ι: ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
Μ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Ο Μ.Κωνσταντίνος αφού μετέθεσε την πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους από τη Ρώμη στο Βυζάντιο, το 330 μ.Χ. διαίρεσε το κράτος σε τέσσερα «θέματα» από τα οποία το Ανατολικό Ιλλυρικό ήταν το τέταρτο και περιελάμβανε τις επαρχίες Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Δυρραχίου, Νικοπόλεως, Κορίνθου και Κρήτης με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη μέχρι και την εποχή του Ιουστινιανού (535 μ.Χ.). Εκκλησιαστικός το θέμα υπαγόταν στη δικαιοδοσία του πάπα της Ρώμης μέχρι την εποχή του Λέοντος του Ισαύρου (716-741 μ.Χ.).
Τον Μ.Κων/νο, επί των ημερών του οποίου αναφέρεται ότι η χριστιανική κοινότητα προόδευε συνεχώς στην Πάτρα, διαδέχτηκε ο υιός του Κωνσταντίνος. Τέτοιες ήταν οι διώξεις των εθνικών από τον Κωνσταντίνο ώστε όλες οι τελούμενες στην Πόλη των Πατρών ειδωλολατρικές τελετές και θυσίες αν δεν εξαλείφθηκαν παντελώς, κατά πολύ ελαττώθηκαν. Πληθώρα αριστουργημάτων Τέχνης καταστράφηκαν τότε, εκτός από εκείνα που ο Μ.Κωνσταντίνος είχε μεταφέρει στο Βυζάντιο για τον στολισμό του. Επί Κωνσταντίνου έγινε η «εν Σαρδική» σύνοδος του έτους 344. Σ΄ αυτήν έλαβε μέρος και ο επίσκοπος Πατρών Πλούταρχος.
Επιστρέφοντας ο Πλούταρχος από τη Σαρδική συνάντησε στην Αδριανούπολη της Θράκης τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο, προς τον οποίο ανακοίνωσε ότι στην Πάτρα σώζεται το λείψανο του Αποστόλου Ανδρέου. Αμέσως ο Κωνστάντιος διέταξε τον αξιωματικό του Αρτέμιο - σατράπη κατόπιν της Αλεξάνδρειας και πάσης Αιγύπτου – να μεταβεί στην πόλη του Πρωτοκλήτου και να παραλάβει το λείψανο.
Ο Αρτέμιος υπακούοντας στις αυτοκρατορικές διαταγές, μετέφερε πρώτα το λείψανο του Αγ.Τιμόθεου από την Έφεσο, έπειτα του Λουκά από τη Θήβα, αλλά στην Πάτρα όταν πήγε και με επιμονή ζήτησε από τους κατοίκους της το λείψανο του Αγίου Ανδρέου, δεν κατόρθωσε να τους πείσει να υπακούσουν στην επιθυμία του αυτοκράτορας. Ούτε τα προς αυτούς αποσταλέντα δώρα δέχτηκαν και καμία μάλιστα προσοχή δεν έδωσαν στις απειλές του Αρτεμίου.
Ύστερα όμως οι Πατρινοί σκέφτηκαν ότι ο Αρτέμιος θα αποσπούσε ακόμα και με τη βία το λείψανο κι έχοντας απόλυτη ανάγκη πόσιμου νερού πρότειναν στον Αρτέμιο να παραλάβει το λείψανο, αν ο αυτοκράτορας αναλάμβανε με δαπάνες του να διοχετεύσει στην πόλη το άφθονο νερό που ανάβλυζε στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους. Ο Κωνσταντίνος ευχαρίστως αποδέχτηκε το αίτημα και διέταξε τον Αρτέμιο να αναλάβει αυτοπροσώπως τη φροντίδα για την κατασκευή του υδραγωγείου. Ο «πολύαθλος και εν πατρικοιοίς διαπρέψας» Αρτέμιος, διέταξε και στήθηκαν σκηνές στη θέση Σαμακιά (Μεσάτιδα), πιο πάνω από το ναΐσκο του προφήτου Ηλία όπου σήμερα κείται η Ι.Μονή Τηροκομείου, διόρισε επιστάτες για τα έργα και άλλους για την εκεί διατροφή των εργατών. Συνάμα, όχι μόνο από την πόλη των Πατρών αλλά και από τα γύρω χωριά, ανάπηροι και γέροντες προσέρχονταν και λάμβαναν «γενναίαν έλεημοσύνην» από τον Άγιο Αρτέμιο. Εξ’ αιτίας αυτού η τοποθεσία εκείνη ονομάστηκε «Τηροκομείο», καθώς και η κατόπιν ανεγερθείσα εκεί Μονή. Τελικά το λείψανο του Αποστόλου Ανδρέου παραδόθηκε όταν τελείωσε το έργο και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη κατά μεν τον Buchon την 26 Μαΐου 353, κατά δε τον Σκαρλάτο Βυζάντιο και τον εκδότη των Πατριαρχικών πινάκων Μανουήλ Τεδεών, την 3η Μαρτίου 357 επί β’ πατριαρχείας του Μακεδονίου Α’. Εκεί ο Κωνστάντιος με μεγάλη πομπή και παράταξη υποδέχτηκε το ιερό λείψανο και το κατέθεσε μαζί με τ’ άλλα στο Ναό των Αγίων Αποστόλων, προς το δεξιό μέρος του Αγίου Βήματος και μέσα σε πολύτιμη θήκη, καλυπτόμενη από βαρύτιμο βυσσινοβαφές πέπλο.
2. ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ
Προσωρινή αναστολή της προαναφερθείσης φιλοχριστιανικής πολιτικής του Κωνστάντιο, έγινε στα χρόνια του διαδόχου του Ιουλιανού του Παραβάτου ο οποίος διέταξε ν’ ανοικοδομηθούν πολλοί εθνικοί ναοί στην Ήπειρο, Μακεδονία και Αχαΐα. Άλλ’ οι διάδοχοι του αυτοκράτορες και κυρίως οι Ουαλεντιανός και Ουάλης (364-375 μ.Χ.) καμιά διάθεση δεν έδειξαν για τα σχέδια του προκατόχου τους. Στην εποχή των αυτοκρατόρων αυτών διέπραξε στο χώρο της Εκκλησίας κατά το έτος 373, στο όρος Σινά ο Πατρινός στην καταγωγή άγιος Παύλος.
3. ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ
Διάδοχος του Ουάλη στην αυτοκρατορία αλλά και στην θρησκευτική αντίληψη και πολιτική ήταν ο Θεοδόσιος Ο Μέγας (379-395 μ.Χ.). Αυτός αυστηρά απαγόρευσε την ειδωλολατρία. Την ίδια δίωξη συνέχισαν και οι διάδοχοι του.
Το έτος 418 χειροτονήθηκε Επίσκοπος Πατρών ο Κορίνθιος Περιγένης, αλλ’ επειδή οι Πατρινοί δε το δέχονταν, ο πάπας Βοηφάτιος τον διέταξε να ενθρονισθεί στην Κόρινθο, η οποία έτυχε τότε να χηρεύει. Ο Περιγένης παρέστη στην Γ’ Οικουμενική Σύνοδο στην Έφεσο (431 μ.Χ.) κατά του Νεστορίου.
4. ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ
Το 527 μ.Χ. ανέβηκε στο θρόνο του Βυζάντίου ο Ιουστινιανός. Καμιά σημαντική πληροφορία για τα εκκλησιαστικά θέματα της Πάτρας δεν έχουμε για το χρονικό διάστημα της αυτοκρατορίας του, εκτός μόνον από τη διέλευση του πάπα της Ρώμης Βιργιλίου που έβαινε προς συνάντησιν του Ιουστινιανού, μετά από πρόσκληση του δευτέρου.
5. ΛΕΩΝ Γ’ Ο ΙΣΑΥΡΟΣ (717-741 μ.Χ.)
Η θρησκευτική κίνηση στην Πόλη του Πρωτοκλήτου δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια της βασιλείας των διαδόχων του Ιουστινιανού. Η προσοχή μας αξίζει να στραφεί στα χρόνια του Λέοντος, κι αυτό γιατί οι ανά τον Ορθόδοξο κόσμο αναταραχές και διενέξεις Εικονομάχων-Εικονολατρών δεν άφησαν ήσυχη την Πάτρα. Εκείνη την εποχή απαγορεύτηκε η προσκύνηση των ιερών εικόνων και οι δυσαρεστημένοι Έλληνες συγκρότησαν το 727 στρατό και στόλο και εξεστράτευσαν εναντίον του αυτοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη. Η εκστρατεία βέβαια, όπως ήταν φυσικό απέτυχε.
6. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ
Με το πέρασμα των αιώνων η χριστιανική πίστη κέρδιζε συνεχώς έδαφος στην Πελοποννησιακή πρωτεύουσα. Φτάνουμε έτσι στον 10ό αιώνα, οπότε αυτοκράτορας του Βυζαντίου αναλαμβάνει ο Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογεννητής. Ο Κων/νος σε συγγραφή του προς το υιό του Ρωμανό, αφηγείται την επί αυτοκράτορος Νικηφόρου το 805, πολιορκία των Πατρών από τους Σλάβους και τους Σαρακηνούς και την ήττα τους από τους ανδρείους Πάτρεις με την προστασία του πολιούχου τους Απ. Ανδρέου.
ΙΙ: ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ.
Άξια αναφοράς κατά την εξεταζόμενη περίοδο είναι για τον εκκλησιαστικό χώρο των Πατρών τα εξής πρόσωπα:
1. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΑΝΤΑΒΑΡΗΝΟΣ.
Επί της πρώτης πατριαρχείας του σοφού Φωτίου αναφέρεται ότι ένας πανούργος μοναχός από τη Μονή του Στουδίου, καλούμενος Θεόδωρος Σανταβαρηνός κατόρθωσε να διορισθεί από τον Πατριάρχη, Μητροπολίτης Πατρών. Αναμείχτηκε όμως σε διάφορες πολιτικές πλεκτάνες και αφού τον τύφλωσαν, τον εξόρισαν στην Αθήνα.
2. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΕΘΩΝΗΣ
Γεννήθηκε στην Κατάνη της Σικελίας το 869 και εξ’ αιτίας της καταλήψεως της πατρίδας του από τους Σαρακηνούς κατέφυγε με τους γονείς του στην Πάτρα όπου εκπαιδεύτηκε στη Θεολογία. Χειροτονήθηκε από τον επίσκοπο Πατρών Σάββα, στη δικαιοδοσία του οποίου υπαγόταν και η Μεθώνη επίσκοπος αυτής.
3. ΑΡΕΘΑΣ
Σεμνύνεται η πόλη των Πατρών μέχρι σήμερα, γιατί υπήρξε η πατρίδα ενός από τους σοφότερους βυζαντινούς άνδρες, του Αρέθα. Ο Αρέθας γεννήθηκε το 850. Τα εγκύκλια μαθήματα τα διδάχτηκε στη γενέτειρά του. Κατόπιν μετέβη στην Κων/πολη όπου έλαβε ευρύτατη μόρφωση χάρη στην υποστήριξη του βασιλέως Βασίλειου του Μακεδόνος. Το 895 χειροτονήθηκε διάκονος στην Κων/πολη όπου ασχολείτο με τη μελέτη του Πλάτωνα. Στα μέσα του 801 προχειρίστηκε σε αρχιεπίσκοπο Καισαρείας καταλαμβάνοντας έτσι τον πρώτο μεταξύ των μητροπολιτικών θρόνων του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πότε ακριβώς πέθανε δεν είναι γνωστό. Πιθανότατα το 933 ή 934.
4. ΟΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ
Τέλος, κατά τα έτη 918-928 ο καταγόμενος από το Καστόριο της Φωκίδας όσιος Λουκάς, διέτριβε στην Πελοπόννησο, και λέγεται ότι και στην Πάτρα διέμεινε, σε κάποιον στυλίτη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’: ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Καμία ιδιαίτερη εκκλησιαστική δραστηριότητα δεν αναπτύχθηκε την εποχή αυτή στην Πάτρα, αφού οι Ιεράρχες του ορθόδοξου πληρώματος εδιώχθησαν – όπως ο επίσκοπος Πατρών Ευθύμιος Τορνίκης – και άλλοι κρύφτηκαν. Ο πάπας επέτρεπε να τους δίδονται πάλι οι Μονές και οι Ναοί τους με μόνη την δια χειροδοσίας υπόσχεση υπακοής, στη Ρωμαϊκή Εκκλησία. Επίσης διέταξε τους Λατίνους αρχιεπισκόπους ν’ απειλούν μ’ επιτιμία τους ορθόδοξους κληρικούς, αλλά να μη τους καθαιρούν. Κατά το 15ο αιώνα η Πάτρα μεταβιβάζεται από τη Λατινική Εκκλησία στους Ενετούς. Πέρα απ’ αυτά, ένα ακόμη πλήγμα για την πόλη του Πρωτόκλητου προσετέθη την εποχή εκείνη: η κλοπή του Λειψάνου του πολιούχου της Απόστολο Ανδρέου.
Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΛΕΥΡΑ
Συγχρόνως προς τις δραστηριότητες της Λατινικής Εκκλησίας στην Πάτρα, παρέμεινε άσβεστη στις καρδιές των κατοίκων της η φλόγα της ορθόδοξης ομολογίας. Η Πελοπόννησος εξ’ αιτίας της φραγκικής κατακτήσεως παρέμεινε χωρίς εκκλησιαστική διοίκηση μέχρι το 1267, όταν μετά την ήττα και αιχμαλωσία του Φράγκου ηγεμόνα Γουλιέλμου Βιλλεχαρδουϊνου και τη σύσταση του πυρήνα του Βυζαντινού Δεσποτάτου της Πελοποννήσου, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η’ ο Παλαιολόγος και ο πατριάρχης Ιωσήφ ανασύστησαν τις αρχιερατικές έδρες της Πελοποννήσου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’: ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ (1490-1687)
Ι. Α’ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
Μόνο 28 χρόνια διήρκεσαν οι πανηγυρισμοί της ελευθερίας από τους Φράγκους στην Πελοπόννησο. Και τούτο γιατί η απελπιστική μισαδελφία των Παλαιολόγων έδωσε την ευκαιρία στον Μωάμεθ Β’ να καταστρέψει το Μάιο του 1460 μ.Χ. ότι είχε απομείνει στην Πελοπόννησο από προηγούμενες εκστρατείες του. Την 20ή Ιουνίου 1460 ο Θωμάς Παλαιολόγος εγκατέλειψε την Πελοπόννησο, παίρνοντας μαζί του τον θυσαυρό των Πατρών, την Κάρα του Αποστόλου Ανδρέου. Πορευόταν προς τη Δύση για να συναντήσει τον πάπα.
Την 11/4/1462 κατά τη διάρκεια λαμπρών τελετών παραδόθηκε στην Μουλβία Γέφυρα η Τίμια Κεφαλή του Πρωτοκλήτου Μαθητού στα χέρια του πάπα Πίου Β’ και δόθηκαν πολλές υποσχέσεις για απελευθέρωση της πόλης των Πατρών με τις οποίες επαναπαύθηκε ο Θωμάς.
Τα γεγονότα όμως δεν επαλήθευσαν τις παπικές υποσχέσεις. Η Πελοπόννησος αποτέλεσε «μέγα σαντζάκι» με 24 επαρχίες.
Ο Πατρών Νεόφυτος, ο πρώτος μητροπολίτης της Τουρκοκρατίας, στάθηκε στο ύψος της μεγάλης του αποστολής. Κατά τα έξι χρόνια της αρχιερατείας του, δίδαξε και παρηγόρησε το λαό. Έγινε δε ο σημαιοφόρος των επτά επαναστάσεων δια των οποίων η πόλη του Αγίου Ανδρέου ξεσηκώθηκε εναντίον των Τούρκων. Επί της αρχιερατείας του, τον Αύγουστο του 1466 έγινε η πρώτη επαναστατική κίνηση την οποία αυτός ο ίδιος κήρυξε. Η επανάσταση απέτυχε.
Η δεύτερη επανάσταση έγινε το 1532, με τη βοήθεια του Ισπανικού στόλου υπό την ηγεσία του θρυλικού Ανδρέου Δόρια. Και αυτή η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα της.
Η Τρίτη έγινε το 1571 μετά από ναυμαχία των δυνάμεων του πάπα Πίου Ε’, του βασιλιά της Ισπανίας Φιλίππου και της Ενετικής Δημοκρατίας εναντίον των Τούρκων. Η πόλη απελευθερώθηκε. Τον επόμενο χρόνο όμως επέστρεψαν οι Τούρκοι με ισχυρό στόλο και την ανακατέλαβαν.
Η τέταρτη επανάσταση έγινε το 1608. Υπήρξε και γενικότερο κίνημα τότε στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα από το 1603 έως το 1613, το οποίο απέτυχε λόγω της αντίδρασης της Ενετίας.
Πέμπτη κηρύχθηκε το 1684, διήρκεσε ως το 1687 και κατέληξε σε απελευθέρωση της Πελοποννήσου και Αθηνών. Μανιάτες και Πατρινοί εξεγέρθηκαν πρώτοι. Τέλος το 1687, ενετικός στόλος, μετά από οξύτατη μάχη απελευθέρωσε τη Πάτρα. Μετά την επανάσταση αυτή, αρχίζουν για την Πελοπόννησο οι χρόνοι της Ενετοκρατίας.
Μια έκτη επανάσταση οργανώθηκε το 1770. Συνδέεται με την άφιξη του Ρωσικού στόλου υπό τον Ορλώφ. Η επαναστατική ορμή άναψε παντού. Την 29ή Μαρτίου, Μεγάλη Δευτέρα, εξεστράτευσαν μαζί με τους προκρίτους εναντίον των Καλαβρύτων. Ομοίως το φρούριο των Πατρών, πολιορκήθηκε από τους Πατρινούς με τη συνδρομή Επτανησίων. Αλλ΄ οι πολιορκούμενοι Τούρκοι αντέδρασαν με βαρβαρότητα.
Τέλος ακολουθεί η έβδομη και τελευταία, η μεγάλη ελληνική Επανάσταση του 1821.
ΙΙ. ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ 1687-1715
Η Ενετοκρατία διατηρήθηκε δύο περίπου δεκαετίες. Ακολούθησε η παρακμή της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Δεν απολάμβανε συμπάθειας κατά την περίοδο αυτή η Ενετία. Βεβαίως, ποτέ δε λησμόνησε ο Έλληνας και μάλιστα ο Έλληνας του Μωριά ότι η Ενετία υπήρξε γι’ αυτόν ο τροχός στον οποίο ακονιζόταν το πολεμικό σπαθί του υπόδουλου Γένους. Αλλ’ είχε ήδη κλονιστεί η εσωτερική πίστη, όχι μόνο εξ’ αιτίας της πικρής γεύσης που είχαν αφήσει στη μνήμη οι σταυροφορίες του Μεσαίωνα, ούτε μόνο επειδή η Ενετία αφού πρώτα καλούσε μια περιοχή σ’ επανάσταση κατόπιν την εγκατέλειπε στο έλεος του βαρβάρου ασιάτου –όπως έγινε το 1466, το 1532, το 1572 κ.α. στην Πελοπόννησο-, αλλά λόγω της όλης προκλητικής αν όχι τυραννικής πολιτείας των Ενετών.
ΙΙΙ. Β’ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
1. ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Στο ξεκίνημα του 18ου αιώνα η πόλη των Πατρών απολαμβάνει ιδιαίτερα προνόμια από τους Τούρκους. Η εκκλησιαστική κατάσταση όμως προδίδει την υπάρχουσα τυραννία. Επί Ενετοκρατίας υπήρχε η αγωνία των ιεροπολεμικών ταγμάτων και του προσηλυστικού πάθους των Δυτικών. Υπήρχαν οι «αγγαρείες» του κλήρου και οι αυθαιρεσίες των ευγενών Φράγκων. Τώρα υπάρχει φαινομενική άνεση η οποία καλύπτει τον ουσιαστικό διωγμό. Ο Ναός του Αγίου Ανδρέου εξακολουθεί να παραμένει κατεστραμμένος.
Η γλώσσα η εκκλησιαστική, της αλληγορίας η γλώσσα, γίνεται περισσότερο συμβολική και σκοτεινή όταν μ’ αυτή παρηγορεί από τον άμβωνα ο δεσπότης το Λαό.Διατηρεί πάντως ισχύ ο Αρχιερεύς. Έχει ιδιαίτερο Γραφείο, πρωτοσύγκελο και γραφέα. Επίσης έχει βοηθό επίσκοπο και κρατά πάντοτε τις επισκοπές Μεθώνης, Κορώνης, Κερνίτσης και Ωλένης (Ηλείας), τιτλοφορούμενος «υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Αχαίας». Επικοινωνεί ελεύθερα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ενώ επί Ενετών ο πατριαρχικός έξαρχος δεν μπορούσε να έλθει στην Πάτρα. Δέχεται μάλιστα και επισκέψεις Πατριαρχών όπως του Διονυσίου Β’, Μητροφάνους Γ’ και του Ιερεμίου Β’ του Τρανού.
Ο λαός αφυπνιζόμενος από την Εκκλησία του, δεν έχει παραισθήσεις. Πληροφορείται για το ολοκαύτωμα των μαρτύρων ιεραρχών της πόλης.Δεν έφθειραν λοιπόν οι ανέσεις και τα προνόμια των πολιταρχών την εθνική ψυχή. Και όταν το 1806 ανήλθε στο θρόνο του Αποστόλου Ανδρέου ο Γερμανός Γ’ ο Εθνεγέρτης, βρήκε κλίμα καθαρά προεπαναστατικό.Οι άρχοντες λοιπόν της Εκκλησίας και της πόλεως, κυρίως δε το πρόσωπον του Μητροπολίτου Γερμανού, απολαμβάνουν γενικού σεβασμού. Γι’ αυτό όταν ο αρχιερέας –ουσιαστικά από τις πρώτες μέρες του Μαρτίου- ψήφισε υπέρ της επαναστάσεως. Όλοι ήταν μαζί του. Κατάλαβαν ότι δεν είχαν να κάνουν με μια από τις πολλές επαναστάσεις των ορεινών περιοχών, αλλ’ ότι βρισκόταν στα πρόθυρα της μεγάλης ημέρας.
2. ΛΟΓΙΟΙ ΠΑΤΡΙΝΟΙ ΤΟΥ ΙΗ’ ΑΙΩΝΟΣ
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ: Γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Εβραίους που προσχώρησαν στο Χριστιανισμό. Μαθήτευσε στην Κων/πολη κι έπειτα στην Πάτμο και τα Ιωάννινα. Δίδασκε σε μερικούς νέους μοναχούς τη Γραμματική, όταν το Δεκέμβριο του 1749 προσκλήθηκε στη Σχολαρχεία της Βατοπεδινής Σχολής. Κατόπιν δίδαξε στη Χίο και τέλος στη Βλαχία. Το 1770 παρέμεινε στην Τρανσυλβανία όπου και συνέταξε το Κτιτορικό του Σουμελά. Επανήλθε στη Βλαχία όπου παρέμεινε ως το θάνατό του.
ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΛΑΥΡΕΩΤΗΣ: Γεννήθηκε το 1752 στην Πάτρα. Διετέλεσε μοναχός της Μονής Αγίας Λαύρας μέχρι το 1780, οπότε πήγε στην Κων/πολη κι ύστερα στο Βουκουρέστι όπου έμεινε ως το θάνατό του.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’: ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Υπήρχε η παράδοση των αγώνων των οποίων ηγεμών στάθηκε η τοπική Εκκλησία. Και είχε τούτο το γεγονός τις συνέπειες του στους ειρηνικούς καιρούς που ακολούθησαν. Με Β.Δ. του 1833 η Εκκλησία των Πατρών χαρακτηρίστηκε «επισκοπή Αχαίας». Το 1842 προσαρτίστηκε και η Επισκοπή Αιγιαλείας και παρέμεινε η ίδια ονομασία. Με Β.Δ. όμως του 1852 συγχωνεύτηκε σ’ αυτήν και η Επισκοπή Ηλείας κι έτσι έχουμε «Αρχιεπισκοπή Πατρών και Ηλείας», αφού προηγουμένως αποσπάστηκαν απ’ αυτήν οριστικά τα Καλάβρυτα και η Αιγιαλεία. Αλλ’ επί των ημερών του αρχιεπισκόπου Ιερόθεου Μητρόπουλου, αποκόπτεται και η Ηλεία από την Αχαία. Τέλος, η Γ’ Εθνοσυνέλευση των Αθηνών ονόμασε δια νόμου όλες τις Επισκοπές, «Μητροπόλεις» και βάσει αυτού του νόμου, ο Πατρών κατέχει τον τίτλο του Μητροπολίτου μέχρι σήμερα.
Είναι πλέον ζωηρή η συμμετοχή των πιστών στις εκκλησιαστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Υπάρχει έντονη συμμετοχή στη λειτουργική ζωή. Ακόμη ο λαός παρακολουθεί και παίρνει θέση στα δημιουργούμενα χριστιανικά ρεύματα, μερικές φορές μάλιστα παίρνοντας ακραίες θέσεις.
Αξιοσημείωτα γεγονότα που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια, μπορούν να θεωρηθούν και ν’ αναφερθούν τα Εγκαίνια του Ι.Ναού του Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, του πολιούχου της πόλης, η επιστροφή από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία της Γαλλίας μέρους του Σταυρού του Μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέου, η ανακήρυξης πέντε παιδομαρτύρων της Τουρκοκρατικής περιόδου, τα εγκαίνια πολλών νέων θυσιαστηρίων εντός και εκτός της πόλεως, η αναζωπύρωση του μοναχικού ιδεώδους κ.α.
Patras
Patras (Modern Greek: Πάτρα, Pátra, [ˈpatra], Classical Greek and Katharevousa: Πάτραι, Pátrai (plural), Latin: Patrae (plural)) is Greece's third largest urban area and the regional capital of West Greece, located in northern Peloponnese, 215 kilometers west of Athens. The city is built at the foothills of Mount Panachaikon, overlooking the Gulf of Patras.
The Patras metropolitan area is a conurbation of 222,460 inhabitants.[2] The core settlement has a history spanning four millennia. In the Roman period it had become a cosmopolitan centre of the eastern Mediterranean whilst, according to Christian tradition, it was also the place of Saint Andrew's martyrdom. Dubbed Greece's Gate to the West, Patras is a commercial hub, while its busy port is a nodal point for trade and communication with Italy and the rest of Western Europe. The city has two public universities and one Technological Institute, hosting a large student population and rendering Patras a major scientific centre with a field of excellence in technological education. The Rio-Antirio bridge CONNECTS Patras' easternmost suburb of Rio to the town of Antirrio, connecting the Peloponnese peninsula with mainland Greece. Every spring, the city hosts one of Europe's largest and most colourful carnivals; notable features of the Patras Carnival include its mammoth-sized satirical floats and extravagant balls and parades, enjoyed by hundreds of thousands of visitors in a pleasant Mediterranean climate, with relatively cool yet humid summers and rather mild winters. Patras is also famous for supporting an indigenous cultural scene active mainly in the performing arts and modern urban literature; it was European Capital of Culture 2006.
Geography and climate
Satellite view of Patras.
A view of Panachaiko mountain.Patras is located 215 km (134 mi) west of Athens by road, 94 km (58 mi) northeast of Pyrgos, 7 km (4 mi) south of Rio, 134 km (83 mi) west of Corinth, 77 kilometers northwest of Kalavryta, and 144 km (89 mi) northwest of Tripoli.
A central feature of the urban geography of Patras is its division in upper and lower sections, connected with stairs. This is the result of an interplay between natural geography and human settlement patterns; the lower section of the city, which includes the 19th century urban core and the port, is adjacent to the sea and stretches between the estuaries of the rivers of Glafkos and Haradros. It is built on what was originally a bed of river soils and dried-up swamps. The older upper section covers the area of the pre-modern settlement, around the Fortress, on what is the last elevation of Mount Panachaikon (1,926 m (6,319 ft))[3] before the Gulf of Patras.
Hydrology
The largest river in the area is Glafkos flowing to the south of Patras. Glafkos springs in Mount Panachaikon and its water is, since 1925, collected in a small mountainous reservoir-dam near the village of Souli and subsequently pumped in order to provide energy for the country's first hydroelectric plant.[4] The water is also used for the orchards of Eglykas and as drinking water for the city. Other rivers are Haradros, Meilichos and the mountain torrent Diakoniaris.
Climate
Patras has a Mediterranean climate. It features the typical mild, wet winters and hot, dry summers, with spring and autumn being pleasant transitional seasons. Autumn in Patras however is wetter than spring.
Fauna and Flora
Of great importance for the biological diversity of the area and the preservation of its climate is the swamp of Agyia, a small and coastal aquatic ecosystem of only 30 hectares, located to the north of the city centre. The main features of this wetland are its apparent survival difficulty, being at the heart of a densely populated urban centre that features a relatively arid climate and its admittedly high level of biodiversity, with over 90 species of birds being observed until the early 1990s, according to a study by the Patras Bureau of the Hellenic Ornithological Society.[6]
Seismic activity
Another geophysical characteristic of the region is its high level of seismicity. Small tremors are recorded along the coast of Patras almost constantly. Larger earthquakes hit the area every few years with potentially destructive effects. In 1993, a 5.0 magnitude earthquake caused some damage to several (mostly older) buildings throughout Patras due to the proximity of the epicenter to the city. On June 15, 1995, a 6.2 magnitude earthquake hit the nearby town of Aigion, causing some structural damage to a few buildings of Patras as well. The Ionian Islands are also frequently hit by even more severe earthquakes, some of which can be felt in the city. In antiquity, the most notable example of destruction caused by an earthquake in the region was the total submergence of the ancient Achaean city of Helike, now Eliki.
HistoryMain article: History of Patras
The Roman Odeon.
The reconstructed ancient theatre.
View of King George I Square in the late 19th century.
Monument for the Greek War of Independence (1821-1830); Agiou Georgiou Square.The first traces of settlement in Patras date as early as in the 3rd millennium BC, in the area of modern Aroe. Patras flourished for the first time during the Post-Helladic or Mycenean period (1580–1100 BC). Ancient Patras was formed by the unification of three Mycenaean villages located in modern Aroe; namely Antheia and Mesatis. Mythology has it that after the Dorian invasion, a group of Achaea from Laconia led by the eponymous Patreus established a colony. During antiquity, Patras remained a farming city. It would be in Roman times that it was to become an important port.
After 280 BC and prior to the Roman occupation of Greece, Patras played a significant role in the foundation of the second "Achaean League" (Achaiki Sympoliteia), along with the cities of Dyme, Triteia and Pharai. Later on, and following the Roman occupation of Greece in 146 BC, Patras played a key role, and Augustus founded a Roman colony in its area. Moreover, Patras became a Christian centre since the early days of Christianity, and it is the city where St. Andrew was crucified.
During Byzantine times Patras continued to be an important port as well as an industrial centre. One of the most scholarly philosophers and theologians of the time, Arethas of Caesarea was born at Patrae, at around 860. By the 9th century there are strong signs the city was prosperous: the widow Danielis from Patras had accumulated immense wealth in land ownership, the carpet and textile industry, and offered critical support in the ascent of Basil I the Macedonian to the Byzantine throne.
In 1204 Patras was conquered by the Fourth Crusade, and became the seat of the Latin Duchy of Athens within the Principality of Achaea. Captured in 1205 by William of Champlitte and Villehardouin, the city became a part of the principality of Achaea, and its archbishop primate of the principality while in 1387 Juan Fernández de Heredia, grand master of the order of the Knights Hospitaller at Rhodes, endeavoured to make himself master of Achaea and took Patras by storm. In 1408, Patras became Venetian, and by the close of the 15th century the city was governed by the archbishop in the name of the pope. It was nevertheless seized once more by the despot Constantine in 1430, who was immediately contested by the Ottoman Empire.
In 1458 Patras was conquered by the Sultan of the Ottoman Empire, Mehmet II. Under the Ottomans, it was known as Baliabadra, from the Greek Παλαιά Πάτρα, the town, as opposed to Νέα Πάτρα, the fortress. Though Mehmet granted the city special privileges and tax reductions, it never became a major centre of commerce. Venice and Genoa attacked and captured it several times during the 15th and 16th centuries, but never re-established their rule effectively except Venetian rule between 1687-1715.
It was here that the Greek Revolution began but the Turks, confined to the citadel, held out until 1828.
Patras was liberated on 7 October 1828 by the French expeditionary force in the Peloponnese, under the command of General Maison. Patras developed quickly into the second largest urban centre in late 19th century Greece.The city benefited from its role as the main export port for the agricultural produce of the Peloponnese.
In the early 20th century, Patras developed fast and became the first Greek city to introduce public streetlights and electrified tramways.[12] The war effort necessitated by the first World War hampered the city's development and also created uncontrollable urban sprawl with the influx of refugees from Asia Minor. During the Second World War, the city was a major target of Italian air raids; during the period of Axis occupation, a German military command was established and German and Italian troops stationed in the city.
Urban landscape
Patras' western seafront.The city is divided into the upper and the lower sections, connected with roads and broad stairs. The upper section is the older and the more picturesque; however, the lower sections are attractively laid out, featuring a variety of squares in a unique geometric pattern. The most notable of these are the Psila Alonia and the Georgiou I . A number of exquisite neoclassical buildings are to be found, including the '' "Apollon" Theatre in Georgiou I Square, the Town Hall, the headquarters of the Local Trade Association and the Court of Justice.
View of the city from the stairs of Agios Nikolaos street.The most significant ancient monument, open to the public, is the Roman Odeon, now reconstructed and in use as an open-air theatre used for performances and concerts during the summer months. Overlooking the whole town is the ruined Castle, whose current outline DATES back to the Venetian invasion of the town (1687–1715). Today, its interior is used as a public garden.
Near the seafront, between the sites of the new and the old port, stands the monumental church of Saint Andrew, the patron Saint of the city and the largest church of Greece. A replica of the city's emblematic old lighthouse, built as a part of a coastline beautification project, rises at a nearby park. In general, much of Patras' coastline is framed by roads and avenues running alongside; these include Dymaion Coast to the south and Iroon Polytechneiou Road to the north. Unfortunately, due to insufficient urban planning as well as institutional weaknesses on behalf of the City Council (mainly due to a lack of proper financial planning), some of the city's coastal areas are not in an ideal condition, with several areas illegally occupied by shops built along the coastline. This is contrary to what the Constitution of Greece of 2001 declares; that the Greek coastline is a "national treasure", and as such belongs to the Greek people.
Architecture
Kolokotroni street in central Patras.
Panoramic view of Patras at Night
Close-up view from King George I square.
Old mansion of Psilalonia square.The city is endowed with a number of neoclassical buildings and mansions dating from the late 19th and early 20th centuries. In the past, years of neglect and the absence of protection enforcement, as well as recent earthquakes had contributed to the destruction of several such examples. Today, however, most surviving neoclassical buildings are under a strict protection status. The project for the restoration of the city's architectural heritage is part of the 2006 Cultural Capital bid. Several (Λαϊκή) laikê (produce markets) take place across the city's neighborhoods on weekdays, and on Saturdays.
[edit] LandmarksThe Achaia region is home to 4 museums, including the Patras Archaeological Museum and the Museum for the Sacrifice of the people of Kalavrita.[14] The Achaia Clauss wine tasting center is located on the outskirts in Petroto village. It was founded in 1861 by the Bavarian Gustav Clauss and is most famous for its Mavrodaphne. The winery is the main sponsor of the local basketball team, Apollon Achaia Clauss.
The region is also home to various Ancient Greek and Byzantine Monuments, including the Roman Odeum, the Castle of Rio and the Fortress of Patras.
Psilalonia SquarePsilalonia Square
(Greek: Ψηλαλώνια or more formally Πλατεία Υψηλών Αλωνίων) is one of Patras's most popular squares. The square is located 1.5 km from downtown Patras, next to the city's main north-south street, Gounari Street.
The square features a fountain in the middle and until the 1950s with sidewalks. Trees surround the square and it features a grassy field, palm trees, a playground. A bronze statue of Germanos of Patras stands on the northern end, while a memorial plaque to people executed during the Axis occupation of Greece stands on the south-western corner. Several shops, chiefly restaurants and cafes, surround the square.
The square features modernistic buildings around and it had red shingles with arches. It was completed in the mid to late-19th century when the population boomed. Trees were added along with neoclassical buildings. After World War II and the Greek Civil War however, and through the 1960s and 1970s, most neoclassical buildings were replaced by eight-story residential buildings. Restaurants were added in the 1980s.
In the west end, a 15 m (49.21 ft) tall cliff overlooks the Trion Navarchon pedestrian street, and offers a wide vista across the western Corinthian Gulf, including the Arakynthos mountains and the mountains of Aitoloakarnania and Fokida. The Panachaiko and the mountains to the southeast including Omplos are also visible from the square.
City plan
Patras city districts.
The first city plan of Patras, 1829.Patras is the first city of the modern Greek state to develop a city plan. In January 1829, Stamatis Voulgaris, a Greek engineer of the French army, presented the plan of the new city of Patras to the Governor Kapodistrias, who approved it. Voulgaris applied the orthogonal rule in the urban complex of Patras. The plan was divided into two sectors, the upper and the lower city, with a different city block layout; a revision of the proposal in 1858 was that finally realised.
|
|
|
|
Castle of Patras
The fortress of Patras, in depiction of passed century
Plan of castle [anartimeno] in the entry this Castle of Patras [chtistike] at second half the 6th A.D. of century, on the ruins of ancient Citadel. It is found in a low hill of [Panachaikoy] in distance of 800 metres roughly from the coast. His walls encompass a extent of 22.725 [t].[m] and it is constituted by [en]��[n] triangular exterior grounds, strengthened with towers and rampants, that were protected initially from deep ditch and internal grounds that are raised in the [B].[A] corner and also are surrounded by ditch.
It was manufactured by [Ioystiano] afterwards the devastating earthquake 551 with materially [prochristianikon] buildings for defence of region and her residents. In the centuries that followed also until [B]΄ World War, it remained in continuous use for defence of city, but also as administrative and military centre. In the Byzantine centuries, up to the arrival of Francs (1205) him they beseiged [Slaboi], [Sarakinoi], Bulgarian, Normen Mr a. without however they achieve they conquer him. In the 805 A.D. the residents of city were beseiged in the castle from [Slaboys] and [Sarakinoys] and their victory that was attributed in marvel of boss of Saint Andrea, was important for the deterrence of barbaric raids in Peloponnese.
Opinion of city from the fortress, from epistolary [deltario] passed [aionaOi] [Fragkoi] crusaders, grew him, him strengthened and opened ditch in his three sides. In 1278 were mortgaged in the Latin Archbishop while in 1408 it was granted by the Priest for five years and against rent, in their [Enetoys]. In the hands of Latin of Archbishop it remained until 1430 that was released from Konstantinos [Palaiologo]. Konstantinos advanced in additions and repairs of walls. The Turks him occupied in 1458 and remained there all almost the period of Ottoman domination in Greece. The castle passed in the hands Greek hardly in 1828 afterwards his delivery from the Turkish guard in Gallo general [Maizon]. In years 1941-1944 it was in the German possession by which it was released with Patras on 4 October 1944. From 1973 the Castle it is in the monitoring of 6th [Eforeias] of Byzantine Antiquities. In the moving [theatraki] of (640 places) that it is found in the internal grounds, they are entertained each summertime cultural events.
The publics have video and photographs with regard to the article
Castle of [PatrasOi] building phases that are distinguished today in the castle constitute testimony of work that was realised by his each conquerors for his repair and the adaptation in the developments of martial technology. In special [esochi] in [toich]��[poiia], it is [entoichismenos] trunke of statue and head of man of Roman years. This deformed statue took fabulous dimensions in the eyes of residents of Patras. Became the element of city, “[Patrinela]”. The delivery says that she was woman transformed in caverns in the years of Ottoman domination that look after the city from epidemics and cry the nights, when dies some known [Patrinos]
The history of Patras.
The history of Patras was known until recently only from the written delivery. According to this it was founded by their [Achaioys] of Sparta, that with head [Preygeni] and the son of [Patrea] came here, when they were expelled by Dorians, at the way down of last ones in Peloponnese 11th [ai]. B.C., that is to say in the end of [mykinaikis] season. But also [Achaioi] “Slow, that [ekdiochthika]�� also from Dorians, with head [Tisameno] occupied the Eastern Achaia after siege of [Elikis]. By their [Iones] entire the Achaia was named until then [Ionia], but also Seashore or from the king of [Sikyonos] Seashore or because it was extended at length of seashore (beach). [Iones] initially resorted to Athens and from there to the Asia Minor, where they founded twelve cities, [Ioniki] [Dodekapoli], in recollection of twelve cities that left behind their. [Preygenis] with [Patrea], when they reached here, they JOINED three [ionikes] [polichnes], [Aroi], [Mesatida] and '[Antheia], and with centre [Aroi] they founded a new city, Patrases, that received her name from [Patrea]. It was in plural number because the conjunction of many settlements. From three them [polichnes] older was [Aroi]. Settler her was [Eymilos], which with the help of [Triptolemoy] from Eleusis imported the culture of cerials. [Eymilos] with [Triptolemo] [oikisan] followingly “[Antheia], who received her name from the son of [Eymiloy] [Antheia]. In [Mesati] end was worshipped [Dionysos]. At other delivery [Eyrypylos], son of [Eyaimonos], king of Thessaly, afterwards [Troiko] War, head of Thessalians founded in [Aroi] colony. Afterwards the [mykinaiki] season Patras, found in the region of Greek space and far from the big centres of season, Athens, Sparta, Corinthus, Chalcis, etc, does not play no essential role in the big facts and in the political developments that happen in remainder Greece. It does not send colonies, it does not take part active in their Persian Wars and in the Peloponnesian War, but also not in the martial conflicts of 4th [ai]. B.C. the initiative of this movements all interval it belongs in the Eastern Achaia. On the contrary by 280 B.C. [k].[e] when it plays a leading part in the foundation of [B]΄ of Achaic Public with the cities [Dymi], [Tritaia] and [Fares], the initiative of political movements for first time is transported in the [D]. Achaia. Later and afterwards the Roman conquest of Greece 146 B.C. and the conquest of Corinthus Patras plays essential henceforth role one and is founded from August Roman colony. Precisely the marginalisation by political opinion of Patras in the pre the 146 B.C. periods appear that stood the cause in order that fact of local scope ��[i] they are recorded by their ancient historians, only that those who they were connected with one of the big cities of season. Thus we know that even if did not participate in Peloponnesian War (431 - 404 B.C.), Alcibiades proposed in their [Patreis] manufactures long walls in order to connects the [peri] the citadel city with the harbour. The history of Patras afterwards the excavations With the help of excavations, saving in plots, a lot of voids in the history of city are mainly covered, but also many from delivered from their ancient writers are reversed. Thus from the until now elements it becomes obvious that Patras [protokatoikeitai] [Protoelladiki] Period, that is to say 3rd millenium B.C., and no in the end of 2nd millenium B.C. this her ancientest traces, with the form of small settlement, has been located in the region of current [Arois]. At next [Mesoelladiki] Period, first half 2nd millenium B.C., is founded one still settlement in her region. However her first big acne Patras goes through at next [Ysteroelladiki] or [Mykinaiki] Period (1580-1100 B.C.). The abundance of [mykinaikon] cemeteries and settlements that were found so much in the city (in the road German), what round this, in [Boynteni], in [Aroi], in [Samakia], in the Nursing home, in [Petroto] (Achaia-[Klaoys]), in the Fountain, in [Sarabali], in Kallithea and elsewhere, show no only that the population has increased itself considerably, but also that have been developed relations and with other regions. The settlement of Patras in the end of [mykinaikis] season, it appears that is not nothing other despite a religious union and foundation of common adoration to price of [Artemidos], that for this reason was called also [Triklaria], from the three [klaroys] (lots, the three settlements that preexisted) and that participated in the events in progress. The temple of [Artemidos] is placed with big probability in the region of [Belbitsioy], from where emanate three important sculptures from the pediment of classic temple. Recent [epigrafiko] discovery places [Mesati] in the region of [Sychainon] and [Boyntenis]. If we accept as true the testimony of ancient sources that Patras was founded in [Aroi], then last it should it is sought in the place of medieval castle and current [Arois]. Remains the identification '[Antheias], for which the more likely place is the hill [Mygdalia] of [Petrotoy]. The citadel of ancient Patras, [mykinaiki] and classic, is found under the medieval castle, in-depth at least 20 metres and her excavation presents enough problems. If it does not become will come in the light the relic of important temples, as [Artemidos] [Lafrias], [Panachaidos] Athina, etc From next geometric and archaic season few elements have been located, and they show the gradual decrepitude of settlements of Patras. On the contrary classic period (5th and 4th [ai]. B.C.) it appears that become actually the political settlement of Patras and her organisation in city, because then, in 5th [ai]. B.C., is founded her ancienter cemetery, known as Northern cemetery. The delivery consequently for [Patrea] is in all probability newer creation, perhaps the hellenistic years, when most Greek cities invented settlers in order to they interpret their name. The delivery for the long walls of Alcibiades it appears that it is supported in real fact, because their traces were located in saving excavation. The hellenistic season, from the 323-146 B.C., the city unfolds to the sea and is founded also second cemetery, the Southerner. Bigger, however, acne in her history Patras goes through at the Roman period, when her harbour, [exaitias] the destruction of Corinthus, plays henceforth being first role in the communication Greece and Italy. Moreover the foundation of Roman colony 14 B.C. from August, gives still bigger impulse with the installation of Romen veteran, the creation of cadastre, the benefit of privileges, the foundation of manufacture, with more important that of earthen oil lamps that is exported almost in the all then known world, and the creation of at least two craft-based areas, the manufacture of provincial streets that render him transport centre, the coating of streets of city with stone plates of Lobster, the construction of temples and public buildings, the import of foreigner adorations etc the city unfold as the sea, and her population grow so that are created two still cemeteries, Eastern and South-eastern. The countryside is reorganized also the exploitation of ground becomes henceforth via [agroikion]. In Patras it is ceded by the Roman emperors [dika]��[oma] it cuts also her own currencies, in which are entered the initial CAAP, which had [metagrafei] in the old days in Colonia Augusta Aroe Patrensis, that is to say Colony of August in [Aroi] of Patras. Recently however was found currency with developed the type of abbreviation, in which we read Colonia Augusta Aroe Patrensis, that is to say Colony of August in Achaic Patras. But also big public buildings and other benefactions to the city offered the Roman emperors, as the Roman amphitheatre, the Roman aqueduct, the Roman Conservatoire etc, thing that is proved from [anathimatikes] to their price signs that were also found in which they are characterized as benefactors. Patras is henceforth a cosmopolitan city. From the end, however, 3rd [ai].[m].[Ch]. [k].[e] begins [parakmazei], very probably [exaitias] a most powerful earthquake that affected entire the [B].[D]. Peloponnese round 300 A.D. The history of Patras the Medieval and Newer Period [Par]' all these small flashes exist, as [palaiochristianiki] and [protobyzantini] period (4th-6th [ai]. A.D.), when are founded again new manufactures. Then is in all probability manufactured also the Byzantine castle in the place of ancient citadel, from [Ioystiniano], which continues existing until today with additions and repairs of Francs and Turks. The city has limited itself near t o castle. In the means of 9th [ai]. A.D. we know from the delivery of rich [Daniilidos] that Patras [akmazei]. Since then it follows the chances of Byzantine state. From 13th [ai]. [k].[e] it belongs previously in their [Fragkoys], previously in the Byzantines, [a]��[lote] in their [Enetoys] and previously in their [Toyrkoys] with more important stations of this course the period from 1266 until 1430, when it devolves to their [Fragkoys], followingly to the Byzantium and from 1458 to their [Toyrkoys]. From 1687 until 1715 in their [Enetoys] once again in their [Toyrkoys] up to the Revolution 1821. Afterwards the release Patras is developed very rapidly thanks to her harbour and the trade that is carried out via this. Beautifully neoclassic buildings adorn the city, which the streets of lead to the sea, so that it is not broken away from the vivifying force of last one. The artistic and intellectual life is intense. Progressively is developed also the big industry with result the impressive increase of her population. Today �� Patras is included in the more important Greek cities and her harbour continues playing the being first that role that played also at the duration of entire her history of many centuries.
General Information
The city of Patras
Patras, capital of Achaia and regional capital of Western Greece, is found in the [B].[D]. Peloponnese, it has population of 250.000 residents and communicates with the all big cities of Greece and Europe from the land, the sea and air. It constitutes a INTERESTING and attractive city for stay, with historical parts but also modern characteristics and rythms. Short History of Patras The ancienter traces of permanent human presence in Patras are detected in [Protoelladiki] period in the means of 3rd millenium B.C., and since then her space are lived continuously. From her first big period of acne, the [mykinaiki] (1580-1100 B.C.), are known the names three [polichnon] that are found in her wider region: [Arois] in the place of current Patras, [Mesatidos] in [Boynteni] and [Antheias] in the region of [Rioy]. [Achaioi] of Lakonia with heads [Preygeni] and the son of [Patrea], afterwards the way down of Dorians in Peloponnese in the end of [mykinaikis] season, come in Patras and [ekdiokoyn] her their [Iones] residents, which resort initially to [Athi]��[a] and from there to the Asia Minor. Since then Patras, found in the region of Greek space, appears that it does not participate actively in the political things of Greece. In the Peloponnesian War it stands in side Athenians and with the prompt of Alcibiades it manufactures long walls from the citadel as her harbour. When 280 B.C. it plays a leading part in the foundation of B of Achaic Public, then that for first time the initiative of political movements is transported from Eastern in the Western Achaia, it goes through her second acne. But third and biggest passes at Roman [chronia] when, afterwards the destruction of Corinthus 146 B.C., her harbour becomes the gate of communication with the West, and 14 B.C. August founds here Roman colony. The new multinational city is rendered autonomous with right of cutting of her own currency. Are manufactured big public buildings and public work (temples, market, Conservatoire, amphitheatre, harbour, streets, bridges, aqueduct, etc), her agricultural and craft-based products are exported everywhere and her countryside with the application of special cadastre are organised with [agroikies]. They have found very considerably Roman and [protobyzantina] mosaics, the richer collection in Greece, and will be accomodated at an early DATE in new Museum. According to the delivery, in Patras testified the Apostle Andreas, the protector Saint of city. From the [protobyzantino] past of city the excavations of thirty last years brought in the light public baths and relic of christian basils. The powerful earthquake of the 300 A.D., and later the barbaric raids stand the reason for the transitory decline of city. Round the 805 city was saved by attack [Slabon] that was installed in the [plisiochori] countryside. The revolution of [Slabon] was repressed dynamically by the secular and ecclesiastical power, and at the delivery with marvel of Saint Andrea. The bishopric of Patras, under the bishopric of Corinthus, was initially promoted then in metropolis. With the city is connected the name of eminent Byzantine scholar and humanist, [Aretha] of bishop Caesarea, which been born in Patras in the means of 9th [ai]. Afterwards the occupation of Patras from their Latin in 1205, the city constituted [baronia] under [Prigkipato] of Achaia. Round 1207 was founded the Latin archdiocese in the city. In 1267 [baronia] was sold ��[po] the last one [barono] in the archbishop of Patras for 16.000 golden currencies. Since then the [latinoi] archbishops managed Patras as autonomous sovereigns. Simultaneously the interest of Venetians for the city was increased also occupied him for short time interval. It came back in the Byzantines when Konstantinos [IA]/[Palaiologos], despot of Mystras, him occupied in 1430. The city was delivered in [Moameth] B [Porthiti] on 15 May 1458. At the Ottoman domination Patras participated in the revolution 1770 ([Orlofika]). The revolution was repressed violently on 13 April, day of M of. Friday. The city was burned also in 1779 from their [Toyrkalbanoys]. Her contribution in the Revolution 1821 was important. [Eforeia] Peloponnese of Friendly Company it had her seat Patras. On 22 March 1821 [epanastatisantes] Greeks with the residents of Patras were assembled in Wide Saint [Georgioy], where the Metropolite German chanted [trisagio] in favour those which would fall in the fight and prayed in favour the Fight. The fighters were put under oath in favour faith and homeland oath. One year afterwards the release of city, was worked out with command of Ioannis [Kapodistria] the first “drawing of city” (1829) with uniform rectangle [kanabo] at the [ippodameio] system from origin of Corfu mechanic [Stamatio] Bulgarian. Few years afterwards the end of revolution and the transport of capital of Greek state from Nauplium in Athens (1834), Patras is transformed rapidly in important urban and economic centre, with appreciable social organisation and high level of cultural life. This growth helped the city to live her most enchanting period, said “Belle epoque” from 1900 as the first world war. Her [Gi]' this the acne they needed conditions that were absent from the other Greek cities, as her intense commercial and industrial activity with fundamental axis the export of grape and the continuous communication with the islands Ionian and Italy. Patras 1900 is divided, as current, in More and in the Down City. The castle of city is raised in [proboyno] [Panachaikoy], in the place of ancient citadel and it was built very probably in second half the 6th [ai]., afterwards the earthquake the 551 that affected the region. In the exterior aspects of walls have been incorporated [mar]��[arinoi] [domoi], vertebras [kionon] and other architectural members, emanating from buildings of antiquity. The down City was developed afterwards the release in the plain, at length of coast. Centre her is wide [Georgioy] A, where is found the municipal theatre “Apollo”, work of E. Ziller (1872). The temple of Saint Andrea is found in the place [palaiochristianikis] royal, which was maintained up to the beginnings of 18th [ai]. the temple was repaired by the Venetians round the 1700 and been flattened from their [Toyrkalbanoys] the season of [Orlofikon] (1770). In his place it was built in 1836 from the architect [Lysandro] [Kaytantzogloy] the said today “small temple of” Saint Andrea, while [dipla] him the modern big temple began to be built in 1908. [Pantanassa] in Down City (1857-1859), work ��[aytantzogloy] and [Freariti], [Agglikanikos] temple of Saint Andrea (1872) in the homonym road, and the metropolitan temple of [Eyaggelismoy] in the road [Maizonos] constitute characteristically samples of ecclesiastical architecture of season. In the south-eastern side of hill of Citadel is the built somehow irregularly More or Old City. There existed the traditional residences of [Patrinon] [prokriton], [Royfoy], [Papadiamantopoyloy], as well as the old municipal hospital, that was built according to the drawings of Danish architect Hansen and was founded by [Othona] in 1857. By the beautiful residences of this season, mansions of city and [epayleis] suburbs, minimal are saved today. The archaeological Museum Patrases is accomodated in old private residence, donation of [Karamandani], in the corner of roads [Aratoy] and [Maizonos] 14 despite the square Olga. In his five rooms are exposed representative samples of all ancient history of Patras and her wider region. [Charaktiristikotera] from his discoveries is the made of marble copy of Athina [Parthenoy] of [Feidia], three [enaetia] prototypes sculptures with representation [Amazonomachias] from the temple of [Triklarias] [Artemidos], Roman mosaic flooring with representations Musical and Athletic Fights, characteristics earthen, metal and other objects of all her periods, [tafika] totals of hellenistic period and a exceptional collection of glass Roman vessels. In Patras been born Kostis [Palamas], the sculptor [Memos] Long and the composer [Liolios]. A [axiolog]�� cultural element of modern city is annual carnival, delivery which was imported by Italy the passed century. The harbour of Patras, as in the past, it today constitutes and the commercial and tourist gate of Greece to the West, while in the growth of city important role play her commercial and cultural contacts with Italy. THE THEATRE OF SHADES OF EAST The submission and the awe that causes but also the various possibilities that provides the shade, the interruption of light in a surface, should impress the person from the dawn of his history. This testify propagated, and locally, clues from the drawings of caverns up to the [melanomorfa] Attic vessels the possibilities of submission with the techniques of shade were temporally developed from other than religious rituals as [Kabeiria] and [Eleysineia] Mysteries. The use, however, the shade for the representation in the daily life presents the 11th century in the [nomadikoys] Moslem populations. Are given birth, very probably, from the fire in the centre of scene the night and the imprinting in the awning of shade of persons and things that are found between the fire and in the awning. With the name [kaboyrkak] is created theatre of shades that is propagated in the all Moslem world. In China, Indonesia and India the theatre of shades is combined with there religious [doxasies]. In the Ottoman Empire the theatre of shades takes the form of popular spectacle of [Karagkiozi] ([mayromati]). Does not require despite a [tentomeno] sheet, a source of light behind this, certain figures that [efaptontai] in the sheet and a player that moves him. Becomes, thus, the popular spectacle in the all extent and the populations of empire. With this, his “Turkish” form it continues be played in Greece, in the first decades of Modern Greek state afterwards 1829. THE GREEK [KARAGKIOZIS] Patras: the cradle of new [Karagkiozi] [Exellinismos] [Karagkiozi] or his pose - [thiasoy] Dionysian [chartomoytron] - at unforgettable Yannis [Skarimpa], was realised in Patras, with the initiative of important chanter and graduate of [Scholarcheioy] Dimitrios [Sarntoyni] or [Mimaroy] (1865-1902), at the dues of 19th century, as admit the all valid researchers. Because first [Mimaros] exempted [Karagkiozi] from the obscenities and the immoralities of Turkish Theatre of Shades and imported in his repertory new issues, that reflected the searches of citizens of [probiomichanikis] season, which were also represented in [mpernte]. At the same time, it involved scenic changes, innovations in the manufacture of figures and a infrequent musical dialect that was useful as creative bridge of contact with the all social layers. Ideal season for the event of pioneering undertaking of [Mimaroy] was [Trikoypiki] and the immediately next period, when became the first brave steps to the capitalistic growth of country and, as consequence, were expressed the first waves of urbanism. Ideal region in order to they fructify the aesthetic opinions of [Mimaroy] were Patras, that season had serious commercial and craft-based growth, presenting simultaneous and swift increase of her population, with rates of increase of order [ano] the 52% between the [eton]1853 and 1889 and more 54% between years 1900 and 1920. The city however was unable it incorporates continuously her arriving in this new residents, because it did not allocate, because objective conditions, a constituted cultural system of mass incorporation, as it happened in the countries of Western Europe. These economic metics that [synerrean] in Patras from the Continent, [Roymeli], [Eptanisa], the hinterland of Achaia etc, in their overwhelming majority constituted the lower rungs the social and educative pyramid [k]��[i] maintained many from the habits, behaviors and perceptions that they carried from their places of origin. Thus, they constituted a peculiar marginal world with the [t]o[y] delivery, that found his expression in [mpernte] [Mimaroy], as it happened also with the [negriki] music, mainly with the BLUES and the DIXIE, in Northern America and afterwards the civilian war, when the [negrikos] population in conditions lessee of work, far from the plantations and in the [ergatoypoleis], created news, his own expressive means. The innovations of [Mimaroy] The reformer of [Karagkiozi], legend [Mimaros], were illegitimate child of Maria [Kripa], enough [eggrammatos] for his season, eminent singer and chanter, appreciable self-instructive painter and imaginative scenario writer. It was a big and infrequent talent, a correct receptor of all styles, a fervent partisan of dialogue, a open brain. This innovative artist, the season of awakening of national dreams for the release of [ypodoylon] brothers and countries, wrote scripts and created representations of heroic content with the Captain [Gkri], [Katsantoni], [Christianomacho], their [Armatoloys] of mountains and, same, [Megalexandro]. Sweeping in his passage, [Mimaros], accomplished, with his one only movement, it portrays in the scene the class opposition, placing from a side [mpernte] the sordidly shack of [Karagkiozi] and from the other [sarai] all, the representative of permanent power. It was and it is, generally speaking, the most successful representation of class opposition that existed and it exists in the society. Except these, the [polytalantos] artist imported in his representations and other a lot of innovations: 1. It grew the length of scene from 2 in 4 metres. 2. It transformed [Karagkiozi] in [makrycheri] and crook-back, removing him from the Turkish sweating bath and relevant…. 3. It differentiated [Derbenaga], that reminded intensely [Ali] of All [Ioanninon], in most human Arrow [Gkeka], that resembles with blind body of power. 4. It placed in [mpernte] various decorative element, auxiliary and necessary for his representation environments of space of each work, as eg mountains, trees, boats, caves etc., that manufactured the himself. 5. It presented figures from cardboard, after proposal of fervent spectator of Yannis [Diplari] or [Byzaniari], which, after first it presented him in his public, him it adopted, because the facilities that provided concerning [teneke], material with which they then manufactured the figures up to. Contrary to the [teneke], cardboard it was [eykolochristo] and it contributed in order that each figure or each auxiliary-decorative element is adapted more easily in the formal variants that it required each work. Moreover, the cardboard did not have the fault, as [tenekes], it cuts the ropes with which were tied up the members of each figure. Students - Continuer The reforms of Theatre of Shades from Dimitrios [Sarntoyni] or [Mimaro], [epirreasan] deep modern his, still [ka]�� Dimitri [Pagkalo], creating thus a new Faculty [Karagkiozi], from which, afterwards, emanated the three otherwise [paiximata]: Patras (continuation of [Mimaroy]), [Roymelis] (from [Roylia] [Karpenisioti]) and the Thessaly (from [Memo] [Christodoyloy]), that were students of [Mimaroy]. Of course, [Karagkiozopaiktis] [Roylias] enriched the theatre company [mpernte] with the presence of [Mparmpagiorgoy] and one from his students, Yannis [Moros], [protoemfanise] in the scene [Stayraka]. Also, a other student of [Mimaroy], [polytaxidemenos] Dimitris or [Mitsos] [Manolopoylos], brought from Egypt the technique of diaphanous skin for the manufacture of figures, while his other, also student, eminent Dinos [Theodoropoylos], imported from [t]��[n] America [zelatina], with which they would from now on be manufactured [koytsoynia]. Except more, from [Mimaro] also emanated also other 26 [karagkiozopaiktes] (in total 31) and between these Vasilis [Agapitos], Dimitris [Mpekos], Theodoros [Theodorellos] or [Mpoytsantreas], Thanassis [Dedoysaros], Andreas [Boytsinas], Vasilis or [Basilaros], [Dionysios] Patras, Costas [Karampalis] etc., that with their line removed new [Karagkiozopaiktes], as as an example big Sotiris [Spatharis], father of [Eygenioy], that had become apprentice in [Theodorello]. In Patras, finally, they excelled except many from mentioned before and: Andreas [Sotiropoylos], [Panagiotaras], [Aspiotaioi] (Sotiris and Dimitris), Antonis [Plessas] or [Antonaros], Vas. [Androytsopoylos], [Nionios] [Alexopoylos], Alekos [Sakellaropoylos] or [Gamparas], [Dim]. [Matsoykas] or [Mitsakis], [Sot]. [Derbenis], Anastasios [Bakalogloy] or Oreste etc., as well as the [en] life Costas [Palaiothodoros] or [Kostaros], Yannis [Moyrelatos] or [Giannaros] and the continuer of delivery Costas Long. (The text “Patras the cradle of new [karagkiozi]” was written by Kostas [Kokobika] and is mentioned honorary in his memory and in his efforts for the rescue and projection [karagkiozi]) FOR THE [KARAGKIOZI] AND THEIR HEROES “The art of [Karagkiozi] is in the base of popular soul and life and blissful that [antikryzei] with the gravity that is owed to her” (Angel [Sikelianos]) “In the passions of [Karagkiozi] that exceed him with shiftiness, [anastainetai] the historical national life and are pulled out in the light the all treasures that are hidden ��[ta] undergrounds collective subconscious.” (Angel [Prokopioy],) “The theatrical history of newer Greece does not have other similar phenomenon of achieved assimilation of foreigner model with such catholic acceptance and such social functionalism” ([Balter] [Poychner]). “The ancient theatre is product of acne of Athenian culture. [Karagkiozis] is not despite his poor descendant, product of Middle Age, when the Hellenism was [ypodoylos] in their [Toyrkoys]. The technique of theatre of shades presents the 11th century as [mystiriako] theatre with the name [Kaboyrkak]. Subject and name (from [Kabeiria] Mysteries with the CIS that it is conclusion Greek diminutive) us refers in [Eleysinia] Mysteries that had ��[araktiristiko] “[deiknyomena], events in progress and [theomena], with impressive alternation of light and darkness”. Said, therefore, Turkish [karagkiozis] comes from [latreytikes] events of [Eleysinion] and [Kabeirion] of Mysteries so much for the [falliko] element of his form what for the technique of [kontrastoy] light and shade. In the East it reached and it flourished from then that Alexandros stretched out the Hellenism. In the [aristofaniki] comedy the joke, the spark of satyr is whiffed by a person stereotype: the slave. The difference that exists in this point is that in [Karagkiozi] this it is absolutely also regularly [prosopopoiimeno] while in [Aristofani] or he is anonymous or it changes his name. In the “Frogs” and in the Wasps” is named [Xanthias], in the “Wealth” [Karionas], in “[Nefeles]” the slave ��[ionysoy]…. Greek [Karagkiozis], product of ancient mysteries, [anaplastike] in the province 1900. Always in circumstances that a new current of effects are presented in order to it brings in the Art new blow and life, it will need a creative spirit that will conceive and develop the new elements, him [ploytisei] with his own discoveries and will give the fundamental form in the start for a new form in the art. In our case this pioneer spirit [exeprosopise] from 1890 and beyond Dimitris [Sardoynis], in Patras, that [thaymastai] his had named him [Mimaro].[Se] a season of where [psora] adoration of classic antiquity it made our scholars despize and loathe each popular creation Greek [Karagkiozis] 1900 it achieved it conquers the love of all Greek population, all orders and it REGISTERS in the asset of history of Greek theatre the alone genuine and exclusively Greek creation about which will always boast our intellectual world. ” ([K].[Mpiris]) “[Karagkiozis] is Turk that here became Greek, always [kakomoiris], always [peinasmenos], always [xylofortomenos]. The historical news confirms his Turkish origin. This spectacle, unknown in the Greco-Roman or Western European culture [protofainetai] in [Moamethaniko] and [nomadiko], mainly, world of Middle East and [diakladonetai] as China and Indonesia. Reasons technicians strengthen this opinion. Here we have a litted up cloth where they are appearred ��[igoyres] - [siloyetes], cut from [argasmeno] skin of camel. Is most likely the conclusion that [Karagkiozis] been born [skinitis], night in the litted up awning in populations that had life [nomadiko] in awnings, that they had camels and wove the white cloth. But also the thematic content of [Karagkiozi] find [s] correspondence with the mystic spirit, fatalistic that controlled the populations of East. It cannot have development, as they can [na]΄ [choyn] development [xomachoi], for this as type he is condemned [fytozoei]. [S] this resembles with the puppet show that knew also this big acne in the Middle Age in Europe, [all] or their artistic value is limited. The fact is that [Karagkiozis] stood the representative art newer [i]��[torias] our, alone that expresses the Modern Greek reality. The unsophisticated, vulgar, [koyto], intelligent, [misokakomoiro] children's spectacle [fytozoise] [ol] these [chronia] and stood frugal intellectual food of abstemious Greek population. These straws, with certain [spyria] cleverness and his popular songs had for intellectual food this population all interval. But it preferred him from other, also foreigner spectacles and the foreigner education where ΄[fernan] here his saviors.” (V. You ask) “A [karagkiozis]… new unexpected expression of [proaionioy] Greek pain that gives birth the unfairness. His [paraponiaris] that accomplishes it expresses and ridicules [mazy] human [pono].[Dipla] [Chatziabatis]. The [mikropsychi] [orthofrosyni], zero of [agan] small. If the Tragedy saves via [eleoy], the comedy saves with ��[o] demolition that brings the laughter of final dissolution. [Karagkiozis] is the refusal of every that they have poor and failed but also released from each bond of success. The suspiciousness, the laziness of oppressed hero they become virtues of comical hero that dissolve in order to [noiosei] FREE. Whoever is not subjugated in the resolvent of passion, that hopes, that calculates, that combines [perifroneitai] and [rezileyetai]. [Chatziabatis] is eternal [dosilogos]. His fault is that it believes and hopes in his interest, in the life. His [Karagkiozis] is brought as [Antigoni] in Ismene, Ambers in [Chrysothemi], [Filoktitis] in Odysseus. (Yannis [Tsaroychis],) “Exists also in [Karagkiozi], as in the [d]��[motiko] song, [plirotis] rythm, harmony of material and expression. It has crystallized in [katakathares], simple lines the significance of hypocritical art, that our season blured him also [parexigei]. [Fthoggos], [kath] [eayton], it has painting value value of representation of [orismenoy] person - and this saves hypocritical. The song, that it imports in the scene of each hero of [Karagkiozi], comes out from such need, and it is the [symmazemeni] hypocritical expression in absolute plenitude. That song is the moral form of shady hero, intense and limpid. [Proeisagei] in the action as the ancient prefaces and the prefaces of many dramatic work of beginnings of rebirth.” (Light Citizen). “[Karagkiozis] [ploytise] the Modern Greek painting with traditional elements. The spark of genuine painting of his talented of craftsmen became flame in the big work of [Tsaroychi], Diamantopoulos and all newer they were influenced by them. In the related field [skitsografias] we do not have than to we observe the sketches of [Argyraki], [Mpost], [Dimitriadi] in order to we perceive how many direct is the influence.” (Alekos [Xydis]). “The forms of Greek theatre of shades have a utmost austerity and the lines of details are precisely only essential. Each person keeps a absolute autonomy and indipendance of form of as much as character. The hut is realistic representation of ruin while “[sarai]”, [par] the all crescents that adorn [troylloys] his he is facsimiled with the representations of buildings in the Byzantine [zografik]��.” (Nikos [Eggonopoylos]). “It is not only the medieval art that we again find in the posters of [Karagkiozi].[Edo] is presented again the ancient regard. The black line [kyklonei] the object. The all colours acquire one almost primitive sincerity and intensity. The oppositions, or very intense or [apalymenes], are every explicit. The objects are surrounded, through their graphic representation, a value of symbol. Intense, comprehensive in meaning, explosive dynamism” (Nikos [Chatzikyriakos]- [Gkikas]). “Theatre of shades special technique of lighting of cloth from in and being stuck of figure in the cloth as long as it plays in order to it interrupts the light and it appears from the other side. Space level, therefore, and movement [parataktiki]. Cut of figure profile. [Prochorima] of direction. Abstraction of his hand but two legs [kremasta]. [Parataktikos] rythm, [antistiktikes] relations. [Karagkiozis]- [Chatziabatis]. [Mparmpa]-Giorgos Arrows [Gkekas]. [Par] all these the good and villain are not [monokommatoi]. [Karagkiozis] it has the right (no idealistically but from identification with the common mind) it makes however continuity mischiefs, [mikropalianthropies] etc. [Mparmpa]- Giorgos is corker-punisher but is coarse, [koytos], often suffers him from his [boynisia] chastity. The opposition penetrates in each hero. [Chatziabatis] is double-faced, [doyloprepis] but helpful, [symbibastis]. His Bey is the enemy, with body Arrows [Gkeka] in the end forgives for the result with projection of this side [bezyropoyla]. This elements have narrow interelation from each other constituting mesh, organic reasonable and no simply reasonable order. Is not, therefore, form of art underdeveloped or incomplete but completed, [antromeni] art that is simple and no unsophisticated.” (Helen [Bakalo]) “[Karagkiozis] is perfect type of person of population. When it makes [koyto], when [pallikara]. Previously big the cleverness him it leads in [trella], when he is gullible, previously he is fraud and previously it protects impossible, reaching up to sacrifice. Where you want tone you find: in the [sarai], in market, in the dens of defenders of Homeland, in the lounges, in the dens of robbers, in the street, in the monasteries. Become All, servant, lawyer, doctor, cook. First in the battles, in the timber, in the love. First in the prison, in the policy, first in him I ask, first in [gioycha]. [Sior] [Dionysios] type [xepesmenoy] [dandi]. [Stayrakis] [koytsabakis], [pseytopallikaras], [seretis] type [Pseirioti] of old Athens. [Omorfonios] ugly with enormous head has the idea that it is beautiful and mocks ugly. [Bezyris] representative of power previously tyrannical and previously good for his nationals. Arrows [Gkekas] the executant of law treats roughly [Karagkiozi], at depth fears him for his mischief and [dernetai] from [mparmpa]-Giorgos.” (Antonis [Mollas]) “Sweeping in his passage [Mimaros], accomplished with his one only movement it portrays in the scene the class opposition, placing from a side [mpernte] the sordidly shack of [Karagkiozi] and from the other [sarai] all, the representative of permanent power. It was and it is the most successful representation of class opposition that existed and it exists in the society”. (Costas [Kokobikas]) and other for [karagkiozi]: http://www.karagiozismuseum.gr/ The submission and the awe that causes but also the various possibilities that provides the shade, the interruption of light in a surface, should impress the person from the dawn of his history. This testify propagated, and locally, clues from the drawings of caverns up to the [melanomorfa] Attic vessels the possibilities of submission with the techniques of shade were temporally developed from other than religious rituals as [Kabeiria] and [Eleysineia] Mysteries. The use, however, the shade for the representation in the daily life presents the 11th century in the [nomadikoys] Moslem populations. Are given birth, very probably, from the fire in the centre of scene the night and the imprinting in the awning of shade of persons and things that are found between the fire and in the awning. With the name [kaboyrkak] is created theatre of shades that is propagated in the all Moslem world. In China, Indonesia and India the theatre of shades is combined with there religious [doxasies]. In the Ottoman Empire the theatre of shades takes the form of popular spectacle of [Karagkiozi] ([mayromati]). Does not require despite a [tentomeno] sheet, a source of light behind this, certain figures that [efaptontai] in the sheet and a player that moves him. Becomes, thus, the popular spectacle in the all extent and the populations of empire. With this, his “Turkish” form it continues be played in Greece, in the first decades of Modern Greek state afterwards 1829.
|
| |
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου